تفاوت دیدگاه شیعه و سنی درباره زکات

تفاوت دیدگاه شیعه و سنی درباره زکات

زکات از واجبات دین اسلام و از ارکان فروع دین می باشد. زکات بین مذهب های مختلف، متفاوت است. در این نوشتار قصد داریم تفاوت دیدگاه شیعه و سنی درباره زکات را بررسی کنیم. با ما همراه باشید تا در این مورد بیشتر بخوانید.

زکات بین شیعه و اهل سنت چه تفاوتی دارند؟

زکـات یکی از واجبات الهی و از فروع دین است که در قرآن کریم بر آن بسیار تأکید شده است. از این رو؛ تمام مذاهب اسلامی در وجوب آن اشتراک نظر دارند و در احکام و مسائل کلی آن نیز اختلاف چندانی بین آنها نیست، با این وجود به برخی از شباهت ها و اختلاف هایی که در جزئیات وجود دارد اشاره می کنیم.

شرایط وجوب زکـات از نگاه فریقین

مذهب شیعه:

1. مالک؛ باید بالغ، عاقل و آزاد باشد و بتواند در آن مالی که زکاتش واجب است، تصرف کند. در غیر این صورت زکـات واجب نیست.

2. مال مورد نظر به مقدار نصاب باید برسد.

مذهب اهل سنت:

1. از شرایط وجوب زکات بلوغ و عقل است و بر طفل و مجنون زکات واجب نیست، اما ولیّ و سرپرست آنها باید زکات را از اموالشان بدهد (فقط مذهب حنفی مخالف این مطلب است).

2. مال مورد نظر به مقدار نصاب باید برسد

زکات مال التجاره

در بین مذاهب اهل سنت اتفاق نظر وجود دارد که به مال التجاره (مالی که با آن تجارت و کسب سود می کنند) زکات تعلق می گیرد. ولی در مذهب شیعه چنین چیزی واجب نیست.

مستحقین زکات

با توجه به اینکه در قرآن می فرماید: «زکـات ها، مخصوص فقرا و مساکین و کارکنانى است که براى جمع آورى آن زحمت می کشند، و کسانى که براى جلب محبتشان اقدام می شود، و براى آزادى بردگان، و بدهکاران، و در راه خدا، و واماندگان در راه؛ این، یک فریضه الهى است؛ و خداوند دانا و حکیم است». تمام مذاهب اسلامی اتفاق نظر دارند که مستحقین زکـات ؛ همین هشت صنف موجود در این آیه هستند. البته نظرات مذاهب نسبت به تعریف و توضیح این هشت صنف مختلف و متفاوت است.

زکات زراعت و میوه ها

حنفیه می گویند: در تمام چیزهایی که از زمین می روید به جز چوب و گیاه خشک و نِی زکـات واجب است.

مالکیه و شافعیه نیز می گویند: زکـات در همه چیزهایی که قابلیت ذخیره سازی برای مئونه خانواده را دارد؛ مانند گندم، جو، خرما، کشمش و... واجب است.

حنابله می گویند: در هر زراعت یا میوه ای که قابلت کیل و وزن شدن داشته باشد؛ زکـات واجب است.

مذهب شیعه بر این نظر است که: زکـات فقط در گندم و جو و خرما و کشمش واجب است.

اموالی که به آن زکـات تعلق می گیرد

در این که شتر، گاو و گوسفند متعلق زکات هستند، بین مذاهب اتفاق نظر وجود دارد. همچنین اتفاق نظر وجود دارد که در اسب و قاطر و الاغ؛ زکات نیست و تنها مذهب حنفی در اسب نیز زکـات را واجب دانسته است.

همچنین در طلا و نقره بین مذاهب اتفاق نظر وجود دارد که بدان تنها خمس تعلق می گیرد. شیعه معتقد است که زکـات فقط در مسکوکات است نه در شِمش طلا یا طلاهای زینتی اما چهار مذهب اهل سنت اتفاق نظر دارند که در شمش طلا (طلای غیر مسکوک و غیر زینتی) زکـات واجب است اما در این که آیا در طلای زینتی هم زکـات واجب است یا نه؟ اختلاف دارند.

زکات شتر

در ادامه نصاب شتر را ملاحظه می کنید، اما پیش از آن لازم است با چند اصطلاح آشنا شویم.

حقه: شتری که سه سالش تمام و وارد سال چهارم شده باشد.

بنت مخاض: ماده شتری که داخل سال دوم شده باشد (یک سال تمام داشته باشد).

بنت لبون: ماده شتری است که داخل سال سوم شده باشد (دو سال تمام داشته باشد).

جدعه: ماده شتری است که داخل سال پنجم شده باشد (چهار سال تمام داشته باشد).

همچنین لازم به ذکر است که مذاهب اهل سنت جز مذهب مالکیه قائلند به این که در مورد حیوانات سه گانه، زکات شامل حیوان کاری مانند شتری که برای حمل بار یا گاوی که برای شخم زدن است، نمی شود.

نصاب شتر مقدار واجب آن 5 تا 9 1 گوسفند 10 تا 14 2 گوسفند 15 تا 19 3 گوسفند 20 تا 24 4 گوسفند 25 تا 35 1 بنت مخاض 36 تا 45 1 بنت لبون 46 تا 60 1 حقه 61 تا 75 1 جدعه 76 تا 90 2 بنت لبون 91 تا 120 2 حقه 121 تا 129 3 بنت لبون 130 تا 139 1 حقه + 2 بنت لبون 140 تا 149 2 حقه + 1 بنت لبون 150 تا 159 3 حقه 160 تا 169 4 بنت لبون 170 تا 179 3 بنت لبون + 1 حقه 180 تا 189 2 بنت لبون + 2 حقه 190 تا 199 3 حقه + 1 بنت لبون 200 تا 209 4 حقه یا 5 بنت لبون.

اوراق مالی

مذاهب اهل سنت گفته اند: کلیه اوراق مالی (مانند پول رایج) به دلیل آن که جانشین طلا و نقره می باشند و می توان در هر زمانی آنها را به طلا و نقره تبدیل کرد متعلق زکات واقع می شوند.

مبنای محاسبه زکات چگونه است؟

مطابق با مصوبه مجمع فقهی اهل سنت ایران، هر شخصی که 87 گرم و 479 سوت ( هشتاد و هفت گرم و نیم ) طلا یا به اندازه همین مقدار طلا، پول و سرمایه داشته باشد و بر آن یک سال قمری گذشته باشد، زکات بر وی واجب می شود. شخص ابتدا کل سرمایه خود را محاسبه کند، آنچه به مردم بدهکار است را از کل سرمایه کسر کند، الباقی اگر به حد نصاب زکات رسید، از هر یک میلیون تومان 25 هزار تومان به عنوان زکات بدهد.

> اگر می خواهد به صورت درصد محاسبه کند، دو و نیم درصد مبلغ سرمایه را محاسبه کند و به عنوان زکات بدهد <