شرح و تفسیر دعای روز بیست و دوم ماه رمضان از حجت الاسلام سید محمدتقی قادری
دعای روز بیست و دوم ماه رمضان ، متضمن معارفی همچون باز شدن ابواب فضل و رحمت و برکات خدا و توفیق جلب رضایت خداوند و مسکن در بهشت است. در ادامه، شرح و تفسیر دعای روز بیست و دوم ماه رمضان از حجت الاسلام و المسلمین سید محمدتقی قادری را تقدیم روزه داران و میهمانان سفره الهی می نماییم.
متن و ترجمه دعای روز بیست و دوم ماه رمضان
دعای روز بیست و دوم ماه رمضان را به همراه شرح و تفسیر آن اینجا بخوانید:
اللَّهُمَّ افْتَحْ لِي فِيْهِ أَبْوابَ فَضْلِکَ، وَأَنْزِلْ عَلَيَّ فِيْهِ بَرَکاتِکَ، وَوَفِّقْنِي فِيْهِ لِمُوجِباتِ مَرْضاتِکَ، وَأَسْکِنِّي فِيْهِ بُحْبُوحاتِ جَنَّاتِکَ، يا مُجِيبَ دَعْوَةِ المُضْطَرِّينَ: ای خدا در این روز به روی من درهای فضل و کرمت را بگشا، و بر من برکاتت را نازل فرما، و بر موجبات رضا و خوشنودیت موفقم بدار، و در وسط بهشت‌هایت مرا مسکن ده، ای پذیرنده دعای مضطر پریشان...
شرح و تفسیر دعای روز بیست و دوم ماه رمضان
شرح فراز اول دعای روز بیست و دوم ماه رمضان
اللَّهُمَّ افْتَحْ لِي فِيْهِ أَبْوابَ فَضْلِکَ، وَأَنْزِلْ عَلَيَّ فِيْهِ بَرَکاتِکَ: خدا در این روز به روی من درهای فضل و کرمت را بگشا، و بر من برکاتت را نازل فرما... شرح و تفسیر فراز اول دعای روز بیست و دوم ماه رمضان مبتنی بر 6 نکته است که توجه و تامل در این نکات ما را در فهم این فقره از دعای روز بیست و دوم ماه رمضان موفق می کند:
نکته اول: به داشته های دیگران هرگز نباید حسادت کرد زیرا هر آنچه دیگران دارند خداوند از فضلش به آنها داده است. به جای حسادت می توان از خداوند درخواست نمود که به او هم از فضلش عطا نماید. البته باید توجه داشت که دقیقا همان چیزی که به دیگری داده است را نخواهد زیرا آنچه خداوند به دیگران می دهد بر اساس مصالحی است که منطبق بر استعدادها و تلاش های افراد است و شاید مصلحت نباشد دقیقا همان چیز به دیگری داده شود. بلکه باید از خداوند خواست تا او را هم مورد تفضلش قرار دهد منتها به هر نحو که خودش صلاح می داند. «وَ لا تَتَمَنَّوْا ما فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَکُمْ عَلى بَعْضٍ لِلرِّجالِ نَصيبٌ مِمَّا اکْتَسَبُوا وَ لِلنِّساءِ نَصيبٌ مِمَّا اکْتَسَبْنَ وَ سْئَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ اللَّهَ کانَ بِکُلِّ شَيْ‌ءٍ عَليماً» (سوره نساء: ۳۲)
نکته دوم: از طرفی وقتی خداوند ابواب فضلش بر کسی گشود او نباید بخل ورزیده و آنچه را که خدا به او تفضل نموده به دیگران انفاق ننماید. لذا در آیات مربوط به انفاق بارها این نکته آمده است که از آنچه خداوند به شما روزی نموده است انفاق کنید یعنی آنچه دارید تفضل خداست؛ لذا بخل چه جایگاهی می تواند داشته باشد. « وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذينَ يَبْخَلُونَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ هُوَ خَيْراً لَهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَهُمْ سَيُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ لِلَّهِ ميراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ » (سوره آل عمران: ۱۸۰)
نکته سوم: ابواب فضل خداوند اگر بسته شود سنگ روی سنگ نمی ماند و انسان ها در فاصله ی چند روز در آتش گناهان خود و گناهان دیگران خواهند سوخت «وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ لَمَسَّکُمْ فيما أَفَضْتُمْ فيهِ عَذابٌ عَظيمٌ» (سوره نور: ۱۴) لذا خداوند هم از بسیاری از گناهان انسان ها چشم پوشی می کند: «ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ مِنْ بَعْدِ ذلِکَ فَلَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لَکُنْتُمْ مِنَ الْخاسِرينَ » (سوره بقره: ۶۴) و هم آنان را که دست از گناهان خود بر ندارند و مدام به شرارت پرداخته و زندگی را بر دیگران تنگ کنند از بین می برد. « لَوْ لا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَ لکِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعالَمينَ» (سوره بقره: ۲۵۱)
نکته چهارم: از شرح دعای روز بیست و دوم ماه رمضان فهمیده می شود زمانی انسان می تواند از خداوند بخواهد که درب های تفضلش را به روی او بگشاید که او هم تلاش مناسب را برای بدست آوردن آن چیزی که می خواهد انجام دهد.
لذا خداوند در قرآن بارها از «جستن فضل خداوند» سخن می گوید یعنی باید فضل خدا جست و تنها به دعا اکتفا ننمود: «لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِه» (جاثیه: ۱۲، نحل: ۱۴، اسراء ۶۶، قصص: ۷۳، روم: ۴۶، فاطر: ۱۲)
نکته پنجم: گشوده شدن ابواب فضل الهی نیازمند شکرگذاری فراوان است نمی توان تنها به این دعا اکتفا کرد و از خداوند توفیق شکرگذاری نعمت ها را نخواست:َ «هذا مِنْ فَضْلِ رَبِّي لِيَبْلُوَني أَ أَشْکُرُ أَمْ أَکْفُر» (سوره نمل ایه 40)
نکته ششم؛ برکت در اصل به معنی ثبات و استقرار چیزی است و این واژه بر هر نعمت و موهبتی که پایدار بماند اطلاق میگردد؛ بنابراین موجودات بیبرکت آنها هستند که ثبات و قراری ندارند و زود فانی و نابود میشوند.
حال ماه رمضان ماه برکت است؛ چرا که انواع نعمتها و مواهب معنوی الهی، همچون باران رحمت بر انسان‌ها نازل میگردد، که از همه مهم‌تر نزول قرآن مجید «این مائده بزرگ آسمانی» در شب قدر است؛ لذا خداوند درباره آن شب عظیم میفرماید: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ؛ ما قرآن را در شبی پر برکت نازل کردیم.»
اکنون باید فکر کرد که وقتی گروه گروه فرشتگان در شب قدر نازل میشوند و بر مؤمنان سلام میکنند چه لذت و لطف و برکتی دارد؟! وقتی حضرت ابراهیم (علیه السلام) را در آتش نمرودی افکندند فرشتگان آمدند و بر او سلام کردند و آتش‌بر او گلستان شد، آیا آتش دوزخ به برکت سلام فرشتگان بر مؤمنان در شب قدر «برد» و «سلام» نمیشود؟ خوشا به حال آنان که با اندیشه و تدبر در شب قدر از زلال معارفش سیراب میشوند، از دریای بیکران تعالیم آن گوهرها برمی‌گیرند و از بوستان اندرزها و حکمت‌هایش گل‌ها میچینند.
نکته هفتم: مبارک بودن این ماه این پیام مهم را دارد که ای انسان های مؤمن که به دنبال زیاد نمودن عبادات خود هستید! به کیفیت اعمال خود بیاندیشید نه کمیت آن زیرا اگر اعمال خود را کیفی کنید مشکل کمیت آنها نیز برطرف خواهد شد.
خداوند ماه هایی را قرار می دهد که اعمال شما را در آن چندین برابر می نویسند. و شب هایی را برایتان در نظر می گیرند که اعمال در آن شب ها برابر با هزار ماه برایتان ثبت می شود « لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْر» شما نگران حجم اعمالتان نباشید نگران این باشید که آیا اعمالتان قبول شد یا خیر! و بدانید که خداوند تنها از متقین می پذیرد: « إِنَّما يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقينَ» (سوره مائده: ۲۷)، « لَنْ يُتَقَبَّلَ مِنْکُمْ إِنَّکُمْ کُنْتُمْ قَوْماً فاسِقينَ» (سوره توبه: ۵۳)
نکته هشتم: برکت نام دیگر «رزق غیر مُحتَسَب» است. رزقی که فراتر از حساب و کتاب های مادی و دنیوی است. قرآن این رزق را از آنِ متقین می داند: «مَن يَتَّقِ اللَّهَ يجَعَل لَّهُ مَخْرَجًا، وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ » (سوره طلاق: ۲ و ۳) متقین زندگی یشان آکنده از برکت است با مقداری درآمد، آبرومندانه زندگی می کنند و با مقداری اعمال صالح اجر زیادی می برند. ولی آنها که در پی گناه هستند هر چند کارهای خوبی انجام دهند و هر چند برای رفاه زندگی خود تلاش زیادی را انجام دهند ولی از زحمات خود کمتر نتیجه می گیرند. برکت مضاعف شدن ثمره یک تلاش است. در مقابل برکت، «حبط» است. حبط عمل یعنی از بین رفتن آن و بی خاصیت گشتن آن. قرآن همانطور که به متقین وعده ی برکت می دهد در مقابل برای آنها که باورهای ایمانی خود را منکر شده اند و از گنهکاری دست نمی شویند وعده ی «حبط» داده است: « مَنْ يَکْفُرْ بِالْإيمانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُه» (سوره مائده: ۵)
با توجه و تامل کافی دراین نکات می توان فهمید چرارسول همه خوبی ها به روزه دار می آموزد در دعای روز بیست و دوم ماه رمضان درخواستش ازحق تعالی تفضل الهی ونزول برکات قرار داده واینگونه دعا نماید: اللَّهُمَّ افْتَحْ لِي فِيْهِ أَبْوابَ فَضْلِکَ، وَأَنْزِلْ عَلَيَّ فِيْهِ بَرَکاتِکَ: خدا در این روز به روی من درهای فضل و کرمت را بگشا، و بر من برکاتت را نازل فرما.
شرح فراز دوم دعای روز بیست و دوم ماه رمضان
وَوَفِّقْنِي فِيْهِ لِمُوجِباتِ مَرْضاتِکَ، وَأَسْکِنِّي فِيْهِ بُحْبُوحاتِ جَنَّاتِکَ، يا مُجِيبَ دَعْوَةِ المُضْطَرِّينَ: ای خدا و بر موجبات رضا و خوشنودیت موفقم بدار، و در وسط بهشت‌هایت مرا مسکن ده، ای پذیرنده دعای مضطر پریشان ... شرح و تفسیر فراز دوم دعای روز بیست و دوم ماه رمضان که 2 درخواست و حاجت توفیق موجبات رضای خدا؛مسکن دروسط بهشت درآن آمده است مبتنی برچند نکته است؛
نکته اول ؛ این است از منظر قرآن راه قرب به خدا انجام عمل صالح است ولی آنچه مهم است که بایست به آن توجه داشت عمل صالحی که برخاسته از اخلاص ونیت پاک باشد انگیزه عمل جز کسب رضای خدا نباشد، چراکه ملاک درقرب کمیت عمل نیست بلکه میزان واصل کیفیت عمل است. از همین رو قرآن پیوسته به مؤمنین تذکر می دهد که معیار در انجام عمل صلح کیفیت عمل است نه کمیت ، ازهمین رو در آیه (110) سوره کهف می فرماید: فَمَنْ کانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا: صالِحاً وَ لا يُشْرِکْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً؛ پس هر که به ديدار پروردگارش (در قيامت و به دريافت الطاف او) اميد و ايمان دارد، کارى شايسته انجام دهد. و هيچ کس را در عبادت پروردگارش شريک نسازد .
و همچنین درآیه (264) سوره بقره می فرماید: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذى کَالَّذِي يُنْفِقُ مالَهُ رِئاءَ النَّاسِ وَ لا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ صَفْوانٍ عَلَيْهِ تُرابٌ فَأَصابَهُ وابِلٌ فَتَرَکَهُ صَلْداً لا يَقْدِرُونَ عَلى شَيْ‌ءٍ مِمَّا کَسَبُوا وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْکافِرِينَ: اى کسانى که ايمان آورده‌ايد! بخشش‌هاى خود را با منّت وآزار باطل نسازيد، همانند کسى که مال خود را براى خودنمايى به مردم، انفاق مى‌کند و ايمان به خدا و روز رستاخيز ندارد. پس مثال او همچون مَثل قطعه سنگ صافى است که بر روى آن (قشر نازکى از) خاک باشد (و بذرهايى در آن افشانده شود) پس رگبارى به آن رسد (و همه خاک‌ها و بذرها را بشويد) و آن سنگ را صاف (و خالى از خاک و بذر) رها کند! (رياکاران نيز) از دستاوردشان، هيچ بهره‌اى نمى‌برند وخداوند گروه کافران را هدايت مى‌کند .
نکته دوم: از منظر قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام بهشت دارای مقامات و درجات و مراتبی است و میتوان هرکدام را بهشتی دانست و بدون شک تفاوت مقامات اولیاء اللَّه ایجاب میکند که درجات آنها در بهشت متفاوت باشد بهشت مقربین با اصحاب الیمین متفاوت است و بهشت کسانی که در قلههای ایمان و معرفت و اعمال صالح قرار دارند با کسانی که در مراتب پائین تر هستند فرق دارد، بالاترین مرتبه بهشت جنات آلفردوس است، خداوند متعال به مؤمنینی که توفیق انجام عمل صالح را داشته اند درآیه (107) سوره کهف وعده این مرتبه ازبهشت داده است وفرمود: «انَّ الذَّینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ کانَتْ لَهُم جَنَّاتُ الفِرْدَوس نُزُلًا: کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند جنات فردوس وسیله پذیرائی از آنان خواهد بود». و این جنات الفردوس همان وسط بهشت است چرا که در حدیثی از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) میخوانیم که فرمود: «... فَانَّهُ وَسَطُ الجنَّةُ وَ اعْلی الجنَّةِ...؛ هنگامی که از خداوند متعال تقاضا میکنید، فردوس را تقاضا کنید که وسط بهشت و قسمت اعلی و برتر آن است و بر فراز آن عرش خداست و از فردوس نهرهای بهشتی سرچشمه میگیرد»در حدیث دیگری از امیرمؤمنان (علیه السلام) چنین میخوانیم: «برای هر چیزی محل اعلائی است و محل اعلای بهشت فردوس است و آن برای محمّد (صلی الله علیه وآله وسلم) و آلمحمّد (علیهم السلام) است». صائم و روزه دار برای اینکه درعالم قیامت محشور با اهل بیت علیهم السلام بشود از حق تعالی در خواست می کند اجر عمل وی را وسط بهشت قرار بدهد، از همین رو در این دعای روز بیست دوم ماه رمضان می گوید: وَوَفِّقْنِي فِيْهِ لِمُوجِباتِ مَرْضاتِکَ، وَأَسْکِنِّي فِيْهِ بُحْبُوحاتِ جَنَّاتِکَ، يا مُجِيبَ دَعْوَةِ المُضْطَرِّينَ: ای خدا و بر موجبات رضا و خوشنودیت موفقم بدار، و در وسط بهشت‌هایت مرا مسکن ده، ای پذیرنده دعای مضطر پریشان.
مطالب مرتبط و پیشنهادی :
ویژه نامه ضیافت الله (ماه مبارک رمضان)
ویژه نامه احکام روزه و روزه داری
مجموعه استیکر ماه رمضان (ایام و مناسبتها)
دعاهای تصویری روزانه ماه مبارک رمضان
ویژه نامه پیام ادعیه روزانه ماه مبارک رمضان
مطالب مرتبط
