امام سجاد (علیه السلام)؛ واجعلنا من الذین اشتغلوا بالذکر عن الشهوات و خالفو دواعی العزه بواضحات المعرفة؛[بحارالانوار، ج 91، ص 128 ] خدایا مرا از کسانی قرار ده که لذت یاد تو ما را به خودش مشغول می کند که از شهوات بی نیاز شویم.
یاد خداوند تبارک و تعالی، کشش های جمادی و نباتی و حیوانی را در انسان کم می کند. خدایا ما را از کسانی قرار بده که با روشنایی های شناخت و معرفت با انگیزه های قدرت طلبی مخالفت کنیم. انسان دارای روح الهی است. این روح بی نهایت است و انسان بی نهایت طلب، مطلوب حقیقی انسان، بی نهایت است. عاشق بی نهایت جمال و کمال و مطلق کمال است. چون روح آنها یک روح بی نهایت طلب است. تنها چیزی که انسان را آرام می کند، ادراک کمال است آن هم به صورت بی نهایت. انسان فقط با پیوند با خداوند تبارک و تعالی شاد می شود و آرامش پیدا می کند.
یکی از خطرات بزرگ کمالات خیالی و وهمی این است که تو را فریب می دهند. ضررش این است که انسان را شنگول نگه می دارد. بزرگ ترین خیانتی که به ما می شود، این است که نمی گذارد بفهمیم چه قدر کم داریم و برای شب اول قبر آمادگی نداریم.
اگر کسی روح خود را با بی نهایت حقیقی آرام نکرد، روح بی نهایت طلب او با هیچ چیز دیگر آرامش پیدا نمی کند. سراغ هر مصداق دیگری به غیر از بی نهایت برویم، محدود است. هرقدر در به دست آوردن کمال پیشرفت کنیم به جای اینکه احساس غنا و آرامش بیشتری کنیم، غصه دارتر می شویم. اگر خودت را با حق ارضا نکنی، به هر میزان که دروغین تر است، حجم افسردگی و غصه ها را بالا می برد. هرچه موفق تر شود، از نظر روحی ضعیف تر است. بزرگی انسان زمانی است که احساس کند، ارضا شده است. وقتی با خدا کسب عزت و بزرگی نکردید به سراغ باطل (کمالات وهمی، خیالی و حسی) می روید. بعد می خواهید در این کمالات با بقیه انسان ها مسابقه بگذارید.
چون خودت را از تولد تا مرگ تعریف کردی، تمام هنجارها و ملاک های شما در مقیاس های دنیا تغریف می شود. سیر نمی شود و تا لحظه آخر این دویدن ادامه دارد. دنبال آب بوده ولی سراب می بیند.
نبی اکرم ﷺ فرمودند: کل احد یموت عطشان الّا ذاکرالله؛[میزان الحکمة، ج ۲، ص ۹۶۷،ح ۶۳۷۷] هر آدمی تشنه از دنیا می رود مگر ذاکرالله. بدون رسیدن به الله آرامش پیدا نمی کنند.
آدم عاقل هیچ وقت دنبال عزت طلبی نمی رود. با دیگران در کمالات جمادی و نباتی و حیوانی مسابقه نگذارید. هرقدر در کمالات این طوری مسابقه بگذارید و نسبت به بدست آوردن این کمالات ذوق زدگی دارید، مطمئن باشید پست تر می شوید.
معرفت صحیح سبب می شود که هیچ وقت با کمالات وهمی و خیالی احساس شکوه و بزرگی نکنیم.
از خیالی گشته شخصی پرشکوه؛ افتخاراتی دارند که هیچ وقت حقیقی نیست و توهمی است.
عبادالرحمن کسانی هستند که با آرامش روی زمین راه می روند، چون شکوهشان وهمی است.
الهی کفی بی عزاً ان اکون لک عبداً و کفی بی فخراً ان تکون لی رباً.[بحارالانوار، ج 74، ص 402]
معرفت صحیح سبب می شود که هیچ وقت با کمالات وهمی و خیالی احساس شکوه و بزرگی نکنیم. آدمی که معرفت حقیقی دارد، می داند فهم قرآن و اهل بیت (علیهم السلام) چه قدر اهمیت دارد. اگر چیزی پیدا کرد، جایش را با کمال قلابی عوض نمی کند.
تمام عزت افراد بی حجاب این است که بقیه او را زیبا ببینند. به همین راضی است. در معرفت حقیقی آرامش و شادی است. مبنای شادی و غصه نباید وهم و خیال باشد. یکی از عذاب های انسان در آخرت این است که بخاطر غصه ها و شادی های کاذب دنیایی غصه حقیقی می خورد. معرفت صحیح به انسان مبنای صحیح برای غصه و شادی می دهد. لکیلا تأسوا علی مافاتکم و لا تفرحوا بما اتیکم؛[سوره حدید - آیه 23] از داشتن ها و نداشتن ها شاد یا ناراحت نمی شود.
حرم یک ثروت حقیقی است.
الهیکم التکاثر حتی زرتم المقابر؛[سوره تکاثر - آیه 1و2] توهم چنان بلایی سر انسان می آورد که قبرهایشان را شمردند و گفتند تعداد مرده های ما بیشتر است. با شناخت دقیق نه تنها آلوده کمالات وهمی و خیالی نمی شویم بلکه با آن مخالفت می کنیم. به میزانی که آلوده شویم، از کمالات حقیقی محروم می شویم. هرچه محبوب تر و مشهورتر باشیم، خوارتر و ذلیل تر هستیم. مگر اینکه کمالات مبنای حقیقی داشته باشد.
نتیجه اش؛ ناآرامی و غصه خوردن در دنیاست. اگر واقعاً شادی و آرامش می خواهیم در معرفت حقیقی است.
یکی از خطرات بزرگ کمالات خیالی و وهمی این است که تو را فریب می دهند. ولی وقت مردن پرده ها کنار می رود و عذابت چند برابر می شود. می فهمی دنبال سراب و سایه بودی. ضررش این است که انسان را شنگول نگه می دارد. بزرگ ترین خیانتی که به ما می شود، این است که نمی گذارد بفهمیم چه قدر کم داریم و برای شب اول قبر آمادگی نداریم.
---------------------------------------------------------------
منبع: سایت منتظران منجی ,استاد محمد شجاعی, 1386/4/28
مطالب مرتبط
