نوروز در منابع اسلامی

نوروز در منابع اسلامی

آنچه که مسلم است؛ مسأله جشن و بزرگداشت عید نوروز یک مسأله فراگیر و رایجی بوده که اگر مخالف با اسلام بوده حتما ائمه اطهار علیهم السلام به صراحت از آن نهی می کردند و بدون تردید به ما می رسید و روشن است که نزد ائمه از نوروز صحبت می شده است ولی ایشان از آن نهی ننموده و باطل نشمرده اند.

روایاتی از ائمه اطهار علیهم السلام در خصوص نوروز به ما رسیده که از جمله آنها توسط علامه مجلسی (ره) در بحار الانوار و محدث قمی در مفاتیح الجنان به صورت مختصر ذكر كرده اند، از باب نمونه سه مورد را ذكر می كنیم:

1. از امام صادق اطهار علیهم السلام نقل شده است كه خروج و قیام امام زمان اطهار علیهم السلام در سال طاق از هجرت، روز جمعه نوروز عجم، دهم محرم در كعبة معظمه واقع خواهد شد.

2. خداوند حضرت آدم را در نوروز خلق كرد.[معين، محمد، فرهنگ لغت، ج 4، ص 4846، لغت نوروز. دهخدا، لغت نامه، برهان قاطع، لغت نوروز]                                                                                             

3. امام صادق اطهار علیهم السلام به معلی بن خنیس فرمودند: كه چون روز نوروز شود غسل كن و پاكترین جامه‌های خود را بپوش و به بهترین بوهای خوش خود را خوشبو گردان و در آن روز روزه بدار، و سپس دستور نمازی را به صورت مخصوصه دادند و دعایی را هم در این خصوص تعلیم فرمودند و سپس فرمودند، چون چنین كنی گناهان پنجاه ساله تو آمرزیده شود و بسیار بگو: یا ذو الجلالِ و الاكرام. و در كتب غیر مشهور روایت گردیده كه در وقت تحویل این دعا را بسیار بخوانند و بعضی 366 مرتبه گفته‌اند: یا محوّل الحولِ و الاحوال، حوّل حالنا الی احسنِ الحال، و بروایت دیگر: یا مقلّب القلوب و الاَبصار، یا مدبّر اللّیل و النهار، یامحوّل الحولِ و الاحوال، حوّل حالنا الی احسن الحال.[مصباح المجتهد، ص 591، بحار الانوار، ج 59، ص 101، وسايل الشيعه، ج 7، ص 346]

روایتی دیگر از معلی بن خنیس به طور مختصر و در منابع دیگر طولانی تر به این مضمون نقل شده است:

امام صادق اطهار علیهم السلام به معلی فرمود: روز نوروز، روزی است كه رسول خدا (ص) برای امام علی اطهار علیهم السلام در غدیر پیمان گرفت و مردم به ولایت او اعتراف كردند، خوشا به حال كسی كه بر آن پیمان باقی ماند و بدا به حال كسی كه آن عهد را شكست. روز نوروز، روزی است كه رسول خدا (ص) امام علی اطهار علیهم السلام را به وادی جن فرستاد و او از آنها عهدها و پیمانها گرفت. روز نوروز، روزی است كه بر خوارج غلبه یافت و ذو الثدیه را كشت. روز نوروز، روزی است كه قائم ما از اهل بیت اطهار علیهم السلام قیام خواهد كرد و خداوند او را بر دجال پیروز خواهد نمود و دجال را بر كناسة كوفه به دار خواهد زد. هیچ نوروزی نخواهد آمد جز آن كه ما انتظار فرجی در آن داریم. این از روزهای متعلق به ماست كه فارسیان آن را حفظ كردند و شما (عربها) آن را ضایع كردید.[مرحوم مجلسی در بحار الانوار، ج 56، ص 91، باب یوم النیروز]

مشهور فقهاء متأخر به این روایت عمل نموده و فتوا به استحباب غسل در نوروز را دادند صاحب جواهر می گوید: غسل نوروز بین متأخرین مشهور است به خاطر روایت معلی بن خنیس از امام صادق اطهار علیهم السلام که از مصباح نقل شد در این مسأله مخالفی نیافتیم.[جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج 5، ص 42؛ العروة الوثقی (المحشی)، ج 2،ص 152]

آنچه که مسلم است؛ مسأله جشن و بزرگداشت عید نوروز یک مسأله فراگیر و رایجی بوده که اگر مخالف با اسلام بوده حتما ائمه اطهار علیهم السلام به صراحت از آن نهی می کردند و بدون تردید به ما می رسید و روشن است که نزد ائمه از نوروز صحبت می شده است ولی ایشان از آن نهی ننموده و باطل نشمرده اند.[نک: کافی، ج 5، ص 142؛ من لا یحضره الفقیه، ج 3، ص 300]

از باب حسن ختام به سخن امیر المؤمنین اطهار علیهم السلام اشاره می کنیم که فرمود: هر روزی که در آن معصیت خدا نشود آن روز عید است.[نهج البلاغة، ص 551، عدد 428]