موقعیت جغرافیایی، اجتماعی و معرفی شهرستان‌های خوزستان | فصل دوم از کتاب گویا جلوه‌های ایران – جلد نهم

شناخت ساختار جغرافیایی و شهری استان خوزستان | فصل دوم کتاب گویا جلوه‌های ایران

در فصل دوم کتاب گویا «جلوه‌های ایران – استان خوزستان»، با نگاهی به موقعیت جغرافیایی و اجتماعی این استان، و معرفی شهرستان‌های آن، به قلب تنوع فرهنگی، اقلیمی و تاریخی جنوب غرب ایران سفر می‌کنیم. این فصل، روایت‌گر سرزمینی است که در آن، رود و خاک، نفت و نخل، شهر و ایل، در هم تنیده‌اند.

فصل دوم: موقعیت جغرافیایی – اجتماعی و معرفی شهرستان‌های استان خوزستان | کتاب گویا جلوه‌های ایران – جلد نهم

استان خوزستان، در جنوب غربی ایران، با مرز مشترک با کشور عراق و دسترسی به خلیج فارس، یکی از راهبردی‌ترین استان‌های کشور است. این استان، با اقلیم گرم و نیمه‌مرطوب، رودخانه‌های پرآب، منابع نفتی و تنوع قومی، جایگاهی ویژه در ساختار اجتماعی و اقتصادی ایران دارد.

موقعیت جغرافیایی

خوزستان، از شمال به لرستان، از شمال‌غربی به ایلام، از شرق به چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد، از جنوب به بوشهر و خلیج فارس، و از غرب به عراق محدود می‌شود. این موقعیت، آن را به دروازه ارتباطی ایران با جهان عرب و حوزه خلیج فارس تبدیل کرده است.

ساختار اجتماعی و قومی

مردمان خوزستان، ترکیبی از اقوام گوناگون‌اند:

• عرب‌ها: با فرهنگ غنی، زبان عربی و آیین‌های خاص، در شهرهایی چون اهواز، خرمشهر، شادگان و آبادان

• لرها و بختیاری‌ها: در مناطق شمالی و شرقی استان، با سبک زندگی ایلی و زبان لری

• دزفولی‌ها و شوشتری‌ها: با گویش‌های خاص فارسی و فرهنگ شهری

• مهاجران فارس‌زبان: در شهرهای صنعتی و مرکزی، با پیوندهای فرهنگی با سایر استان‌ها

این تنوع قومی، جلوه‌ای از هم‌زیستی و تعامل فرهنگی در استان خوزستان است.

معرفی شهرستان‌ها

استان خوزستان، شامل بیش از ۲۵ شهرستان است که هر یک، با ویژگی‌های خاص خود، بخشی از هویت استان را شکل می‌دهند:

• اهواز: مرکز استان، قطب صنعتی، نفتی و فرهنگی، با رودخانه کارون در دل شهر

• آبادان: شهر پالایشگاه‌ها، با تاریخ مقاومت و فرهنگ عربی

• خرمشهر: نماد ایستادگی در دفاع مقدس، با بندر استراتژیک و مردمانی مقاوم

• دزفول: شهر پل‌ها، با معماری خشتی، رودخانه دز و فرهنگ کهن

• شوش: مرکز تمدن عیلام، با آثار باستانی چون زیگورات چغازنبیل

• شادگان: شهر نخل و نی، با تالاب‌های طبیعی و فرهنگ عربی

• ایذه و مسجدسلیمان: مناطق کوهستانی با اقوام بختیاری و منابع نفتی

• بهبهان، رامهرمز، هندیجان، ماهشهر، اندیمشک، رامشیر، حمیدیه، باوی، کارون، هویزه، و گتوند: هر یک با ویژگی‌های اقلیمی، فرهنگی و اقتصادی خاص

این فصل، دعوتی است به شناخت ساختار جغرافیایی و اجتماعی خوزستان؛ سرزمینی که در آن، شهر و ایل، خاک و نفت، رود و نخل، در هم تنیده‌اند و هویت ایرانی را در جنوب غرب کشور معنا کرده‌اند.