توسل به اهل بیت علیهم السلام در ادعیه ماه رجب

سیدمحمود طاهری
ماه رجب

از نکات برجسته ادعیه ماه رجب ـ بلکه دعاهای طول سال ـ متوسل شدن به دامان اهل بیت علیهم السلام است. برای مثال، این دعاها را می خوانیم:
اللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِالْمَوْلُودَیْنِ فی رَجَبٍ، مُحَمَّدِبْنِ عَلّی الثّانی و ابْنِهِ عَلِی بن مُحَمَّدٍ الْمُنْتَجَبَ وَ اَتَقَرَّبُ بِهِما اِلَیَکَ خَیْرَ الْقُرْب... ؛
پروردگارا، به درستی که من از تو می خواهم به حق دو مولود ماه رجب: امام جواد علیه السلام و امام هادی علیه السلام که برگزیده تواَند، به برکت آنها تقرب بجویم به سوی تو، بهترین تقرب را.
هم چنین می خوانیم:
اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ اِنّی قَدْ قَصَدْتُکُمْ وَاعْتَمَدْتُکُمْ بِمَسْئَلَتی و حاجَتی وَ هِی فَکاکُ رَقَبَتی مِنَ النّار وَ الْمَقَرُّ مَعَکُمْ فی دارِ الْقَرارِ مَعَ شیعَتِکُم الْاَبرارُ ...
(سلام بر شما باد! من قصد درگاه شما کردم و در روا شدن حاجتم به شما تکیه نمودم و آن حاجت: آزاد شدنم از دوزخ و با شما بودن است در آخرت به همراه شیعیان نیکوکارتان.
نیز در بخشی از دعای شب مبعث می خوانیم:
اَللّهُمَّ اِنّی قَصَدْتُکَ بِحاجَتی وَ اعْتَمَدْتُ عَلَیکَ بِمَسْئَلَتی وَ تَوَجَّهْتُ اِلَیْکَ بِاَئِمَّتی وَ سادَتی.
پروردگارا، حاجتم را به درگاه تو آوردم و به تو تکیه کردم و به وسیله ائمه و بزرگان دین به تو روی آوردم.
در تبیین این فرازها، مناسب است که به چند نکته اشاره شود: پیش از هر سخنی، ابتدا باید اذعان کرد که استقرار حب انوار اهل بیت علیهم السلام در قلب آدمی، شکر و حمد فراوان می طلبد که خداوند ما را به سمت این نعمت بزرگ رهنمون ساخت. به تعبیر قرآن مجید:
اَلْحَمْدُ للّهِ الّذی هَدانا لِهذا و ما کُنّا لِنَهْتَدِی لَولا اَنْ هَدانَا اللّهُ. (اعراف: 43)
حمد و سپاس خداوند را که ما را هدایت فرمود به سوی این نعمت ها و اگر ما را هدایت نمی فرمود، نمی توانستیم هدایت شویم.
دیگر آنکه، اعتراف به حقیقت درخشان اهل بیت علیهم السلام و تعظیم در برابر آنها به معنای سلامت نفس آدمی و بهره داشتن از بصیرت قلبی است. به تعبیر بلند مولانا آنکه خورشید را اعتراف می کند و او را مدح می نماید، در واقع از خود ستایش می کند که از چشمی سالم و بینا برخوردار است؛ و آنکه خورشید را انکار و نکوهش می کند، در واقع، خود را نکوهش می کند که دو چشمم کور و تاریک و بد است.
مادح خورشید مداح خود است
که دو چشمم سالم و نامرمد است
ذم خورشید جهان، ذم خود است
که دو چشمم کور و تاریک و بد است[1]
به هر حال، آنچه مهم است اینکه در این ظلمت کده و در میان این طوفان حوادث شهوات که هر لحظه امکان غرق شدن آدمی می رود، تمسک به کشتی اهل بیت علیهم السلام که حضرت رسول صلی الله علیه و آله از آن به کشتی نوح تعبیر فرمود، آدمی را از غرقاب تباهی ها و هواهای نفسانی نجات خواهد داد:
اِنَّما مَثَلُ اَهْلِ بَیْتی فیکُمْ کَمَثَلِ سَفینَةِ نوحٍ مَنْ رَکِبَها نَجی وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْها غَرِقَ. همانا، مثل اهل بیت من در میان شما، مثل کشتی نوح است. کسی که سوار بر آن شود، نجات خواهد یافت و آنکه از آن تخلف ورزد، غرق خواهدشد.[2]
بی تردید، منظور حافظ از بیت زیر اشاره به روایتی است که ذکر شد:
حافظ! از دست مده صحبت این کشتی نوح
ورنه طوفان حوادث ببرد بنیادت
گرچه توسل به اهل بیت علیهم السلام به معنای اباحه گری و آزادی در ارتکاب گناهان نیست، اما پناه آوردن به این واسطه های فیض و از آنها درخواست شفاعت کردن، راه رسیدن به بهشت و لقاءاللّه  را هموار خواهد ساخت.
رهی نمی برم و چاره ای نمی دانم
به جز محبت مردان مستقیم احوال
مرا به صحبت نیکان، امید بسیارست
که مایه داران رحمت کنند بر بطال[3]

 

پی نوشت:
[1] مولانا
[2] بحارالانوار، ج23، ص 105.
[3] سعدی.

Share