پیامدهای تک فرزندی

وقتی شعار «فرزند کم تر، زندگی بهتر» مورد قبول کسی قرار گیرد، تصوّر می کند هر چه فرزندان او کم تر باشند، زندگی خود و فرزندانش بهتر خواهد شد، لذا به کم فرزندی و تک فرزندی رو می آورد و حال که این امر پیامدهای منفی زیادی را ممکن می سازد:

الف) تنهایی و افسردگی والدین :وقتی تنها فرزند یک خانواده ازدواج کرد، پدر و مادرش به شدت احساس تنهایی خواهند کرد و حتی ممکن است گرفتار افسردگی شوند.

ب) عدم نگهداری از والدین ناتوان :بسیاری از زن و شوهرها در دوران پیری به ناتوانی جسمی، مریضی یا معلولیت گرفتار می شوند و به مراقبت و پرستاری دائمی نیاز دارند و یک فرزند به تنهایی نمی تواند از عهده مراقبت والدین آن طور که شایسته و بایسته است، بر آید.

ج) اقامت در خانه سالمندان: اگر یکی از والدین از دنیا برود، دیگری ممکن است نتواند تنها زندگی کند و گاهی به مراقبت دائمی نیاز دارد، پس باید همراه کس دیگری زندگی کند و فرزند او مناسب ترین فرد است؛ اما ممکن است فرزندش به هر دلیل نخواهد یا نتواند او را به صورت دائمی در منزل خود اسکان دهد، لذا مجبور شود تا آخر عمر در خانه سالمندان زندگی کند.

د) تأثیر منفی بر تربیت و اخلاق فرزند: معمولاً والدینی که فقط یک فرزند دارند، برای رفع تمام خواسته های او تلاش می کنند و به وی توجه زیادی می نمایند و او را به شدت حمایت و در عین حال کنترلش می کنند و حتی گاهی حساسیت افراطی و وسواس گونه ای بر گفتار و رفتار فرزند خود دارند. در نتیجه ممکن است وقتی فرزند بزرگ می شود، به فردی ناتوان، بی دست وپا، پرتوقع، مغرور، کم تحمل در برابر مشکلات و ضعیف در ارتباطات اجتماعی تبدیل شود. این امر موجب می شود وی استقلال و توانایی فکری و رفتاری لازم را در زمان ورود به عرصه های اجتماعی نداشته باشد و آسیب پذیریش افزایش یابد.

هـ) هم بازی نداشتن: در خانواده های تک فرزند، آن فرزند هم بازی ندارد و این امر چند مشکل ایجاد می کند:

اول:اگر پدر و مادر بخواهند این نقیصه را جبران کنند، مجبورند بسیاری از وقت خود را به بازی کردن با فرزند خود اختصاص دهند؛
دوم: اگر پدر و مادر به هر دلیل با او بازی نکنند، ممکن است خارج از منزل با بچه های بزرگ تر بازی کند و این امر بر روحیات او آثار منفی بگذارد.
سوم:چون کودک همراه و هم بازی ندارد، حس رقابت جویی مسالمت آمیز را که در میان خواهر و برادرها وجود دارد، تجربه نمی کند و هم چنین نمی تواند فرصتی برای مدیریت و کنترل این حس داشته باشد.

و) وابستگی مضرّ:وابستگی، اظهار علاقه و توجه پدربزرگ ها و مادربزرگ ها به تک فرزندی شدید است و این موجب شدت وابستگی فرزند به آنها می شود و در نتیجه زمانی که آنها از دنیا بروند، وی از نظر عاطفی لطمه زیادی می خورد.

ز) نداشتن عمو، دایی و خاله:نسل بعد از تک فرزندها، اقوام و خویشانی از قبیل: عمو، عمه، خاله و دایی نخواهند داشت و تنها بستگان آنها پدر و مادرشان هستند که این خود موجب انزوای اجتماعی خاصی خواهد شد.

ح) پیر شدن جمعیت: از عوارض دیگر تک فرزندی، پیری نسل کشورها است؛ چون تعداد نوزادان کاهش یافته، به دنبال آن، تعداد نوجوانان و جوانان کم خواهد شد و جامعه آینده شامل جوانانی کم در برابر عده زیاد مردان و زنان پیر و کهن سال خواهد بود. این مشکلی است که امروز دامن گیر برخی از کشورهای اروپایی همچون: فرانسه، انگلستان، ایتالیا، بلژیک، سوئد، نروژ و... شده است. کشورهای غربی با معضلات زیادی مواجه شده اند که یکی از آنها کمبود جمعیت و پیری کشور است. کشورهای پیر فاقد تحرک، پویایی، خلاقیت، ابتکار و شادابی هستند و دچار رکود، جمود، ایستایی و یکنواختی می گردند.

موارد فوق برخی پیامدهای تک فرزندی است که برخی از آنها در خانواده های کم فرزند نیز وجود دارد، پس هرچه تعداد فرزندان بیش تر باشد، از شدت پیامدهای فوق کاسته می شود.

منبع: مبلغان