روانشناسی رنگها در کودکان

روانشناسی رنگها در کودکان

روانشناسی رنگها در کودکان را از دو جنبه می توان مورد بررسی قرار داد. اول در رابطه با شناخت شخصیت و خصوصیات روانی کودک، بر مبنای رنگهای استفاده شده توسط او در نقاشی و دوم در رابطه با نقش رنگ در دنیای کودکان و انتخاب نوع رنگ در محیط، لباس و... کودک، جهت پرورش بهتر او.

1.رابطه شخصیت کودک و رنگهای مورد استفاده او در نقاشی

بطور کلی رنگها دارای معنائی روانشناختی هستند و بی دلیل نیست که یک رنگ میتواند واجد جاذبه یا دافعه باشد. تجربه هایی که در آزمایشگاه انجام شده اند ، امکان تعیین رابطه بین پاره ای از رنگها و انعکاس آنها را بر سطح روانی _ فیزیولوژیک فراهم کرده اند و نشان داده اند که قرار دادن آزمودنی ها در محوطه ای به رنگ قرمز تند ، موجب تسریع ضربان قلب و تنفس و افزایش فشار خون میشود. به عبارت دیگر ، رنگ قرمز دارای تاثیر برانگیزاننده بر سیستم عصبی است. بالعکس ، انجام همین آزمایش با رنگ آبی به تقلیل تنش و کند شدن ضربان قلب و تنفس می انجامد. آبی دارای اثر آرام بخش است.

بطور کلی هر رنگ دارای یک محتوای عاطفی و هیجانی است. که در این جا خصوصیات چندین رنگ بیان میشود:

رنگ قرمز به معنای عمل و مردانگی است ، که از یک سو مبین نیرومندی امیال و از سوی دیگر، خشم و پرخاشگری را نشان میدهد. قبل از شش سالگی ، کودک از این رنگ بیشتر استفاده میکند. افراط در بکار بستن رنگ قرمز به معنای نیاز به حرکت و وجود یک زمینه تحریک پذیر است.

رنگ آبی معرف حساسیت ، دریافت پذیری وهیجان خواهی است و رنگی زنانه است که صلح و آرامش و سکون و در حد افراطی، فعل پذیری و تسلیم را نشان میدهد.

رنگ بنفش ، که ترکیبی از آبی و قرمز است ، معرف جمع اضداد است. استفاده افراطی از این رنگ میتواند نشانه اضطراب و وجود تنش های متناقض باشد.

رنگ زرد معادل نور ، شادی و خوشبینی است و به منزله درخشش و گشایش محسوب میشود و میل به مشارکت یا گرایش عمیق به پیشرفت را متجلی می سازد. معمولا کودکان هشت الی نه ساله از این رنگ بیشتر استفاده میکنند. بکار بستن افراطی این رنگ میتواند به معنای نیاز یه آزاد سازی تنش های درونی باشد.

رنگ سبز نشانه نیاز به جلب توجه و میل به محبت است. از یک سو گرایش به مبادله و ارتباط را نشان میدهد و از سوی دیگر معرف اراده در سطح عمل ، پایداری و سرسختی میباشد.

رنگ پرتقالی که ترکیبی از قرمز و زرد است ، نشانه برونگردی ، میل به موفقیت ، شادی ، نشاط و پویایی میباشد.

رنگ صورتی مبین صلح ، تعادل و توازن میباشد و ملایمت و عطوفت را نشان میدهد.

رنگ مشکی به منزله نفی رنگ محسوب میشود و استفاده مفرط از آن مبین غمگینی و ناامیدی است. فقدان رنگ در نقاشی مبین خلا عاطفی یا ناتوانی در برون ریزی عواطف است.

نکته مهم روانشناسی رنگها در کودکان :

این تفاسیر صورت گرفته از رنگها ، فقط به عنوان یک نشانه میباشد و بگونه ای قطعی نمی توان در مورد آنها بحث نمود. همچنین تفسیر درست و صحیح از این رنگها ، فقط از عهده یک روانشناس متخصص و متبحر بر می آید، چراکه در بسیاری از موارد ترکیب و استفاده این رنگها در کنار یکدیگر معانی متفاوتی را در بر دارد و هر کسی قادر به تفسیر آنها نمیباشد.

2. نقش رنگ در دنیای کودکان

رابطه رنگ با خواب کودکان :

در شب ، رنگها بر سلامتی روانی کودکان تأثیر بسزایی دارند. در انتخاب رنگ ملافه و روبالشتی کودک این نکته را حتماً درنظر داشته باشید ، اصولاً در این مورد نباید از رنگهای محرک و تند استفاده کرد. رنگهای بسیار تیره، قهوه ای، مشکی، آبی تیره بیشتر تأثیر ترسناک و وحشت انگیز دارند و در کودک ایجاد خوف میکنند. بچه های کوچک از ملافه ها و روبالشتی هایی که طرح های گل و اسباب بازی یا حیوانات روی آن ها حک شده باشد، بسیار خوششان می آید. بچه های پیش دبستانی هم نسبت به رنگهای قهوه ای روشن، قرمز سیر، سبز ملایم و آبی روشن احساس خوبی دارند. بنابراین تا می توانید فضای اطراف محل خواب کودک را از وجود اشیای با رنگهای تند و براق و درخشان خلوت کنید. یک محیط ساده و عاری از تنوع زیاد ، همراه با آرامش، میتواند بهترین موفقیت برای خواب کودک باشد. آنچه باید در طراحی رنگی یک اتاق خواب همواره درنظر داشته باشیم این است که نه تنها انتخاب مجموعه ای از رنگها بلکه میزان به کارگیری آن ها و سطوحی که اشغال میکنند در مقایسه با هم نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. همچنین ایجاد رابطه میان سطوح رنگی گوناگون با استفاده از جزئیاتی چون قاب عکس، حاشیه های کاغذ دیواری نصب شده به دیوار، تکرار طرح خاصی به روی ملحفه و روبالشتی ها میتواند به یک اتاق ، انسجام و هماهنگی بیشتری بخشد. در طرح های رنگارنگ، طرح هایی با لکه های بزرگ رنگی با زمینه های رنگی قوی ، بیش از طرح های ریزنقش و نامفهوم نظر کودکان را جلب میکند.

رابطه رنگ با لباس کودک :

کودک لباس را به دلیل رنگهای جذاب و شاد آن دوست دارد. او درباره تناسب رنگ لباس و این که آیا چنین رنگی به او می آید یا نه چیز زیادی نمی داند و به همین دلیل ممکن است حتی در یک زمان لباس های با رنگهای مختلف و ناهماهنگ را برای پوشیدن انتخاب نماید. کودکان بیشتر مایل به پوشیدن رنگهای قرمز، سبز، نارنجی، زرد، آبی و صورتی هستند.

رابطه رنگ اسباب بازیها با کودک :

بهترین اسباب بازی آن است که کودک را مجذوب خود میکند و او به سراغ آن می رود و تحرک و لذت بیشتری از آن کسب میکند. برخلاف آنچه والدین انتظار دارند هرقدر اسباب بازی دارای شکل غیراختصاصی تر و بنیادی تر باشد، قوه تخیل کودک را بیشتر تحریک میکند. اما یکی از نکات بسیار مهم که والدین باید آن را موردتوجه قرار دهند انتخاب اسباب بازی برحسب سن کودک و رنگ آن است.
اتاق کودکان باید چه رنگی باشد؟ رنگی که برای دکوراسیون اتاق کودک درنظر می گیرید باید با مقطع سنی که کودک شما در آن قرار دارد متناسب باشد. در طول سال اول زندگی رنگهای ملایم برای اتاق کودکان بهترین انتخاب هستند، چراکه نوزاد به نور و سایه بیشتر توجه نشان میدهد تا تفاوت رنگها، از این رواتاق خواب نوزادان باید با رنگهای روشنی مانند سفید و کرم و یا رنگهای زرد، صورتی، آبی یا سبز روشن، رنگ آمیزی شود. هرچه کودک بزرگتر میشود با به کارگیری رنگهای شاد و درخشان در اتاق می توان فضای خوب و سرشار از انرژی و تحرک برای او فراهم آورد. اگرچه استفاده از رنگهای روشن و طرح های شاد که موردپسند کودکان بوده و موجبات تحریک خلاقیت آن ها را فراهم می آورند در اتاق کودکان توصیه میشود. برای رنگ آمیزی این اتاق ها باید همواره از رنگهایی استفاده کرد که در ساخت آن ها سرب به کار نرفته باشد.

برای طراحی رنگ دکوراسیون اتاق کودکان دو راه وجود دارد :

استفاده از رنگهای شاد و درخشان و دیگری ایجاد فضایی مملو از رنگهای ملایم و رؤیایی که اسباب بازیهای رنگارنگ کودک در آن نقش آکسان های رنگی را ایفا میکنند. هنگام طراحی رنگ در دکوراسیون اتاق کودک باید به خاطر داشت که اغلب کودکان مجموعه ای از اسباب بازیهای رنگارنگ را در فضای اتاق خود جای خواهند داد که بی شک نمای اتاق را تحت تأثیر قرار میدهند.

نکته :

باید از محدود کردن انتخاب کودکان در رنگ دکوراسیون اتاقشان پرهیز کرد و به خاطر داشت که الزاماً نباید اتاق دختران صورتی و اتاق پسران آبی باشد.
امیدوارم که زندگی پر شور و نشاطی را تجربه نمایید و هر لحظه گامی بلند در جهت رشد و شکوفایی و تقرب الهی بردارید، ان شاءالله
در انتها نوشته خود را مزین به حدیثی نورانی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می نمایم :
« اَکرموا اَولادَکُم و اَحِسنوا ادَبَهم ، یُغفر لَکُم » ؛ فرزندانتان را تکریم کنید و آنان را به نیکی تربیت کنید، تا آمرزیده شوید. (حکمت نامه کودک ، محمدی ری شهری ، صفحه 134،ح 226)

«شما عزیزان می توانید نظرات ارزشمند خود را در خصوص " روانشناسی رنگها در کودکان " با ما در بخش ارسال نظرات در پایین همین مطلب به اشتراک بگذارید.»