موضوع کمک به دیگران، مخصوصا فقیران و نیازمندان جامعه همواره یکی از بحثهای داغ بوده و هست. در آموزه های دینی، خیلی بر روی موضوع کمک به خلق، تاکید شده است. ولی آنچه مهم است کمک به فقرا به خاطر رضای خداست.
راز اینکه کمک به خلق خدا دارای ارزش فوق العاده ای است، این است که به فرموده پیامبر رحمت، مردم عیال و نانخور خدا هستند.«الخلق عيال الله فأحب الخلق إلى الله من نفع عيال الله[1] مردم، عیال خدا هستند، پس بهترین مردم کسی است که به عیال خدا نفع برساند.»
همانگونه که خدا، کمک کردن به بندگان خود را دوست دارد، همانگونه هم کمک کردن بی منت را در حق مردم دوست دارد. «يَاأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِكُم بِالْمَنّ وَ الْأَذَى كاَلَّذِى يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَ لَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الاَخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا لَّا يَقْدِرُونَ عَلىَ شىَءٍ مِّمَّا كَسَبُواْ[قره/264] اى كسانى كه ايمان آورده ايد! بخششهاى خود را با منت و آزار، باطل نسازيد! همانند كسى كه مال خود را براى نشان دادن به مردم، انفاق مى كند؛ و به خدا و روز رستاخيز، ايمان نمىآورد؛ (كار او) همچون قطعه سنگى است كه بر آن، (قشر نازكى از) خاك باشد؛ (و بذرهايى در آن افشانده شود؛) و رگبار باران به آن برسد، (و همه خاكها و بذرها را بشويد،) و آن را صاف (و خالى از خاك و بذر) رها كند. آنها از كارى كه انجام داده اند، چيزى به دست نمى آورند.»
این آیه فوق، پیام خوبی به همه ی ما می رساند، مخصوصا به کسانی که تا سخنی از نماز و روزه به میان می آید، زبان خود را به کلمه «ریا» و امثال آن باز کرده و مدام بر روی آن مانور می دهند، و حرفهایی را که نباید بزنند، می زنند؛ غافل از اینکه در باره کمک به دیگران نیز ریا وجود دارد(يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ) یعنی کسی که مال خود را ریایی(برای خودنمایی و مشتری مداری و غیره) به دیگران می دهد و اخلاص عمل ندارد.
اینک به دو مورد از مواردی که باید مورد توجه افراد در کمک به خلق، قرار بگیرد اشاره می کنیم:
1ــ چنانکه گفتیم خیلی از کمکها، چندان برای خاطر رضای خدا نیست؛ اگر چه افراد فکر کنند که صد در صد برای خاطر خداست. دلیل آن، این است که انسان به کسی که قبلا کمکش می کرده و مستحق بوده، با پیش آمدن اختلافی جزیی، کمک نمی کند(گر چه می تواند) به فرموده امام صادق(علیه السلام): «ما مِنْ مُؤمنٍ یَخذُلُ أخاهُ و هُو یَقْدِرُ علی نُصرتِهِ إلاّ خَذَلَهُ اللهُ فی الدّنیا و الآخِرَةِ[2] فرمود: هرگاه مؤمنی بتواند برادر خود را یاری رساند اما كمكش نكند، خداوند در دنیا و آخرت او را تنها گذارد.»
2ــ شاید برخی نا آگاهان، وجود آیات و روایات در مورد کمک به خلق را برجسته کنند؛ در حالیکه آیات قرآن در مورد حج را بر نتافته و می گویند که پول آن را صرف فقیر فقرا کنیم(سیاست یک بام و دو هوا)، این سوءاستفاده ها از مضامین دینی، باعث تخریب دین می شود.
ان شاءالله که همه ی ما در مقوله کمک به خلق، کوشا بوده و با اخلاص خود، رضای خدا را نیز به دست آوریم.
پی نوشتها:
1ـــ الكافي (ط - الإسلامية)، ج2 ، ص 163.
2ــ بحار الانوار، ج 71، ص312.
مطالب مرتبط
