استفاده از اسباب رشد

خداوند متعال در قرآن کریم می ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فرماید:
إِنَّا مَکَّنَّا لَهُ فِی الْأَرْضِ وَ آتَیْناهُ مِنْ کُلِّ شَیْ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ءٍ سَبَبا؛ ( سوره کهف، آیه ۸۴)
ما برای ذوالقرنین امکاناتی فراهم کردیم، [برای این که توسعه پیدا کند و پیش برود،] سببی را برای رشد در اختیار او قراردادیم.
فَأَتْبَعَ سَبَبا؛( سوره کهف، آیه ۸۵)
پس او تبعیت کرد.
از مجموع آیات، این چنین برداشت می‌ شود: عمده کسانی که به حرکت در مسیر حق، موفق نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ شوند، مربوط به این است که اگر اسبابی برای رشد آن ‌ها فراهم می ‌شود، اقدام ‌های لازم را در قبال آن انجام نمی ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند. این غفلت (عدم تبعیت از سبب) برای سالک، عیب بزرگی است و باعث می ‌شود زمان را از دست بدهد؛ مثلاً اگر کسی اقبال دل و حال عبادت پیدا کند، هم می ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند هشتاد درصد از آن اقبال استفاده کند و هم می ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند پنج درصد استفاده کند و می ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند اصلا استفاده نکند. در روایتی از نبیّ مکرم اسلام صلی‌ الله‌ علیه ‌وآله آمده است:
إِنَّ لِرَبِّکُمْ فِی أَیَّامِ دَهْرِکُمْ نَفَحَاتٍ أَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا؛ ( بحار، ج ۶۸، ص۲۲۱)
همانا در ایام زندگی ‌تان نفحاتی [از جانب حق تعالی به سوی شما] می ‌وزد. آگاه باشید و خود را در معرض آن‌ ها قرار دهید.
کمتر کسی است که سبب را متابعت کند. اشخاص، اوقات را در این زمینه از دست می ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند؛ امّا ذوالقرنین از امکانات به نحو احسن استفاده کرد. خلاصه این که همّت گماشت، عزم کرد و بهره برد.
——————
منبع: بنیاد هاد