مسجد بايد كانون جذب باشد و مثل يك آهنربا، جمعيت را به سوي خودش بكشاند نه اين كه مردم با كراهت و فقط به نيت بردن ثواب، دندان بر جگر گذاشته و به مسجد بيايند.
مسجد بايد براي همه قشرها جاذبه داشته باشد و افراد با شنيدن «حي علي الصلوة » ، واقعا براي نماز بشتابند. در «حي علي الصلوة » و «حي علي خير العمل » تعبير از حركت نيست بلكه شتاب است و شتاب، ب دون جاذبه نيست. بايد كاري كرد كه مردم به سوي مساجد شتاب كنند. براي رسيدن به اين مقصود مي توان و بايد برنامه هايي را پياده كرد:
1- نظافت
با ديدن هر تشكيلات و يا هر فردي اول چيزي كه نظر شما را به خود جلب مي كند، نظافت محل يا لباس و بدن و... است. متاسفانه مساجد ما نظافت لازم را ندارند. مساجد ما بايد مثل مسجدالحرام و مسجدالنبي كه امروزه به آن ها خوب رسيدگي مي شود، تميز و مرتب باشد.
در حديث آمده است: «من كنس مسجدا يوم الخميس ليلة الجمعه فاخرج منه التراب ما يضر في العين غفر له؛ كسي كه روز پنجشنبه (شب جمعه) مسجدي را جارو كند، پس به اندازه يك ذره خاك كه اگر در چشم رود، ضرر مي رساند، از مسجد خارج سازد، خداوند او را مي آمرزد. »
آيا معني اين حديث اين نيست كه به اندازه يك غبار هم نبايد در مسجد باشد؟ امام جماعت، متوليان، هيئت امنا و مديران مساجد بايد اولين وسوسه و دغدغه شان نظافت مسجد باشد. مساجد بزرگ بايد نظافت شبانه روزي داشته باشد نه هر روز يك مرتبه. بايد عده اي دائما در آن ها در حال نظافت باشند. و جاهاي ديگر نيز بايد مرتب نظافت شود.
شما مي خواهيد جوان را از دانشگاه به مسجد بكشانيد، سجده كه مي كند، بوي عرق هاي پايي كه قبلا روي اين فرش بوده است و ماه ها شسته نشده، او را آزار مي دهد. اين مسجد چه جاذبه اي دارد؟
2- نظم
مسجد بايد منظم باشد. معلوم باشد چه ساعتي در مسجد باز و چه ساعتي بسته مي شود تا مردم سرگردان و بلاتكليف نباشند. در همه برنامه هاي مسجد بايد نظم برقرار باشد.
3- عدم مزاحمت
مسجد نبايد براي همسايه هايش مزاحمت ايجاد كند. متاسفانه بعضي از مساجد به شكلي است كه اگر كسي بخواهد خانه بخرد، خانه كنار مسجد را نمي خرد. براي اين كه بلندگو را روي پشت بام گذاشته اند و تا ساعت 12 شب برنامه از آن پخش مي شود. مگر مستمعين روي پشت بام هستند كه اين كار لازم باشد؟ ما فقط موقع اذان مي توانيم صداي اذان را با بلندگو به همه شهر برسانيم و خوش آمدن و بدآمدن مردم در اين حكم تاثيري ندارد. اذان را بايد گفت و البته با يك صوت معقول بايد گفت.
بلند كردن صداي بلندگو براي برنامه هاي مختلف، عدم وجود پاركينگ براي مسجد، بد بودن وضعيت فاضلاب مسجد و... از عوامل ايجاد مزاحمت براي مردم است.
مسجد براي مردم قرار داده شده است (وضع للناس) نه بر عليه مردم (وضع علي الناس) .
4- برنامه ريزي
مسجد براي هر سليقه و جمعيتي بايد برنامه مناسب داشته باشد. براي هر يك از كودكان، بزرگسالان، دانشجويان، جوانان و... بايد برنامه خاصي داشت. براي آن ها كه اهل دعا هستند برنامه دعا، براي آن ها كه اهل كتاب هستند، كتابخانه و براي جوانان آنچه مناسب سليقه جوانان است، برنامه ريزي شود.
بعضي مي گويند: نگذاريد بچه ها مسجد بيايند، چون شلوغ مي كنند. زن ها نيز مسجد نيايند چون مسجد زن خانه اوست. ولي ما مي گوييم: بچه ها واجب است به مسجد بيايند. زن ها هم واجب است و اجازه شوهر هم شرط نيست. براي اين كه كانوني براي آموزش اسلام (كه واجب است) جز مسجد نيست. اگر مسجد نيايد اصلا از اسلام بريده مي شود.
در مستحبات اجازه شوهر شرط است ولي در واجبات كه اجازه شوهر شرط نيست. اگر اين خانم مسجد نيايد، پس اسلام را از كجا ياد بگيرد؟
بگذاريد بچه ها مسجد بيايند، شلوغ بكنند، يادشان مي دهيم كه شلوغ نكنند، بشكنند، مي خريم و جاي آن مي گذاريم. يواش يواش ياد مي گيرند. ولي اگر پاي بچه را از مسجد بريديم، بزرگ هم كه شد نمي آيد.
مادر بزرگم - خدا رحمتش كند - مرا از بچگي به مسجد مي برد و مي گفت: براي من مهر بياور. و بعد مرا تشويق مي كرد. وقتي مسجد مي آمديم، آنجا به عنوان يك مكان محبوب در اعماق روح ما جا داشت و اين ها مؤثر بود.
5- خوش رفتاري
امام جماعت، هيئت امنا، خادم و همه بايد با احترام با مردم برخورد كنند. اگر بچه اي به صف اول جماعت آمد، اشكالي ندارد، دو تا هم اشكال ندارد. اگر او را بگيرند و به صف ديگر پرت كنند، ديگر مسجد نمي آيد. بچه ها را مي شود با احترام جابجا كرد.
همه مردم از كوچك و بزرگ بنده محبتند. متاسفانه خشونت در برخوردها و عدم رعايت آداب، باعث فرار بعضي از مردم از مساجد شده است.
6- پرهيز از افراط و تفريط
در برنامه مسجد بعضي مي خواهند فيلم و وسايل ورزشي و... به مسجد بياورند. به آن ها مي گوئيم: اين ها خوب است ولي جايي غير از مسجد براي آن ها انتخاب كنيد. و بعضي نيز در مقابل آن ها تفريط مي كنند.
خاتمه
مسجد بايد از صورت كنوني در آمده و همان بشود كه مورد توجه اسلام و قرآن است. ما بايد بتوانيم همان گونه كه انقلابمان را از مسجد شروع كرديم، آن را با مسجد حفظ كنيم. انقلاب از مسجد شروع شد اما از مسجد بريده شد و اين خيلي ضايعه است. بدانيد غير از مسجد پاسدار ديگري براي انقلاب نخواهد بود و دشمنان انقلاب هم به همين دليل اصرار دارند مسجدها را خلوت كنند.
مسجد از زمان پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و در عصر امام راحل قدس سره پايگاه اصلي انقلاب بود. الان نيز بايد نماز جمعه ها، مسجدها، جماعت ها و... پايگاه انقلاب باشند.
در مورد مساجدي كه امام ندارد و اين روزها از غير روحانيين در آن ها استفاده مي شود، از ما سؤال مي شود كه در اين موارد آيا غير روحاني اقامه جماعت كند يا نه؟ چه جواب بدهيم؟ تعطيل كنيم؟ مي گوئيم: مادامي كه دسترسي به روحاني هست (روحاني جامع الشرايط) نماز خواندن پشت سر غير روحاني جايز نيست. براي اين كه نكند نقشه اي باشد، همان گونه كه امام قدس سره هم همين را مي فرمود و مي گفت: مي خواهند مساجد را از دست روحانيين درآورند. ما بايد جوابگو باشيم، به اندازه كافي امام جماعت در مساجد داشته باشيم تا مجبور نشوند از غير روحاني استفاده كنند. اي بسا غير روحانييني كه نماز مي خوانند آدم هاي خوبي هم هستند ولي براي اين كه دشمن سوء استفاده نكند، بايد جلو اين كار را گرفت.
منبع: ماهنامه اطلاع رساني، پژوهشي، آموزشي مبلغان شماره13.
