شیوه های کسب اطلاعات مفید از رسانه ها
در اطراف ما بسیاری از رسانه ها وجود دارند که هر کدام اطلاعات متفاوت و گوناگونی را به مخاطب ارائه می دهند. در این نوشتار به بیان توضیحاتی در مورد شیوه های کسب اطلاعات سازنده و مفید از رسانه ها خواهیم پرداخت. با ضیاءالصالحین همراه باشید تا در این مورد بیشتر بدانید.
راه های رسیدن به اطلاعات
رسانه به عنوان واسطه بین مردم و واقعیت ها و رویدادها بایستی آینه ی وفادار رخدادهای اقتصادی،سیاسی، اجتماعی و ... باشد. خبرنگار و رسانه در حقیقت امانت دار مردم در دستیابی به اطلاعات هستند و باید این امانات را به خوبی ادا کنند.
حق مردم در جامعه اسلامی
حق مردم در جامعه اسلامی بر رسانه ها این است که از اخبار مفید، لازم و منطبق با مصالح جامعه برخوردار باشند. قرآن کریم نیز دستور می دهد : ”ان الله یامرکم ان تؤدوا الامانات الی اهلها ...“. [ سوره نساء، آیه ۶۱ ] خداوند متعال به شما دستور می دهد که امانات را به اهل آن باز گردانید. امام موسی کاظم علیه السلام در رهنمودی امانتی را که مردم بر گردن رسانه ها دارند این گونه بیان می دارند : ”ان من واجب اخیک ان لاتکتمه شیئاً تنفعه به لامر دنیاه و آخرته“ [ بحارالانوار، جلد ۷۸، ص ۳۳۲ ] از جمله حقوق برادر مؤمن تو بر تو این است که او را از آن چه به مصلحت امر دنیا و آخرتش است آماده کنی و (اخبار و اطلاعات مفید را) از او نپوشانی.
این حق همچون سایر حقوق الناس بگفته امام علی علیه السلام بر حقوق الله اولویت و تقدم دارد و ادای آن بسیار ضروری و لازم است :”جعل الله سبحانه حقوق عباده مقدمه علی حقوقه، فمن قام بحقوق عباد الله کان ذلک مؤدیا الی القیام بحقوق الله“ [ غرر الحکم و دررالکلم ] : خداوند حقوق بندگانش را بر حقوق خود مقدم گردانیده پس هر کس به ادای حقوق بندگان بپردازد این کار او موجب پرداختن به حقوق پروردگار نیز خواهد بود.
تشویق خدای متعال
قرآن کریم خود ترغیب می کند که مردمان اطلاعات گوناگون را در اختیار داشته باشند و با کنار هم گذاشتن اطلاعات مختلف خود به قضاوت صحیح بپردازند : ”فبشر عباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه“ [ زمر، ۱۸ ] به آن بندگان من که اقوال مختلف را می شنوند و بهترین آنها را بر می گزینند و مورد تبعیت قرار می دهند بشارت ده، حتی در اصل دین خداوند اکراه را نمی پذیرد و می فرماید : ”لااکراه فی الدین قد تبین الرشد من الغی“ بنابر این استراتژی تبلیغاتی اسلام انعکاس آگاهی ها و اطلاعات خالص و تحریف نشده و واگذاری حق و قدرت انتخاب و تصمیم به مردم است.
چرا که اگر مردم نسبت به پدیده ها و موضوعات آگاهی و اطلاع نداشته باشند نسبت به آن قدرت انتخاب نخواهند داشت و بلکه در برابر آن موضع خواهند گرفت. امام علی علیه السلام می فرمایند : ”الناس اعداء ما جهلوا“ [ نهج البلاغه، ۴۳۸ ] مردم دشمنان آنچه هستند که نمی دانند.به همین سبب است که خداوند ایمان و اعتقاد از روی کراهت را مفید نمی داند و از آن نهی می کند : ”ولو شاء ربک لامن من فی الارض کلهم جمیعاً افانت تکره الناس حتی یکونوا مؤمنین“ [ یونس، ۹۹ ] خداوند اگر خود اراده می کرد می توانست همه مردم را مؤمن گرداند (اما می خواهد اختیار دین از روی اراده و اختیار خود مردم باشد) پس آیا تو می خواهی مردم را با اکراه مؤمن گردانی؟
لذا اسلام همواره بر ارائه و انعکاس سالم و صحیح اطلاعات و اخبار و رویدادها به مردم ترغیب و تشویق می کند و این را حق مردم در جامعه می داند. حق مردم در دستیابی به اطلاعات نخستین اصل بین المللی اخلاق حرفه ای در خبرنگاری است که در چهارمین نشست مشورتی یونسکو در پراگ و پاریس در سال ۱۹۸۳ مورد تاکید قرار گرفت.
بر اساس این اصل مردم و افراد حق دارند تصویری واقعی از جهان بیرونی را از طریق دستیابی به اطلاعات صحیح و جامع در اختیار داشته و علاوه بر این بتوانند آرای خود را با استفاده از رسانه های گوناگون فرهنگی و ارتباطاتی به طور آزادنه اعلام و ابراز نمایند. (نورد نسترنگ، ۱۳۷۵).
