موارد خمس - موارد وجوب خمس :
موارد خمس یا موارد وجوب خمس را در کتاب های فقهی منابع شیعی این واجب مهم مالی را هفت چیز بر شمرده اند : 1 ـ منفعت كسب 2 ـ معدن 3 ـ گنج 4 ـ مال حلال مخلوط به حرام 5 ـ جواهرى كه به واسطه غواصى ، يعنى فرو رفتن در دريا به دست مى آيد 6 ـ غنيمت جنگ 7 ـ زمينى كه كافر ذمى از مسلمان بخرد. در این پستها سعی داریم احكام اينها را از استفتائاتی که از مراجع عظام شده خدمتتان تقدیم کنیم.
پیشنهادی:
پاسخ به 20 سوال اول
جواب به 20 سوال دوم
موارد خمس 41. پرسش: کسی با سختی سرمایه ای را تهیه کرده است که اگر خمس آن را بدهد با بقیه آن نمی تواند کاری که با آن می خواهد امرار معاش کند شروع نماید چه وقت باید خمس این سرمایه را بدهد؟
پاسخ: اگر با دادن خمس نمی تواند امرار معاش نماید خمس ندارد.[1]
موارد خمس 42. پرسش: آیا معیار، جهت معافیت خمس، استفاده کردن آنها تا مدت یک سال از تاریخ خرید است و یا استفاده کردن از آنها تا رسیدن سال خمسی؟
پاسخ: استفاده میزان نیست و معیار، نیاز فعلی و شؤون است.[2]
موارد خمس 43. پرسش: اگر شخصی مقلد مجتهدی بوده و مبلغی بابت خمس که با مشار الیه حساب کرده، بدهکار شد و تاکنون بدهکاری فوق را نداده، نسبت به بدهکاری به مجتهد سابق که فعلاً مقلد او نیست تکلیفش چیست؟
پاسخ: باید به نظر مرجع تقلید فعلی بپردازد.[3]
موارد خمس 44. پرسش: اگر به شخصی ارثی برسد و از پول آن ارث خانه ای تهیه کند آیا بروی خمس واجب است یا خیر؟
پاسخ: ارثیه خمس ندارد.[4]
موارد خمس 45. پرسش: آیا شوهر حقی در درآمد زن دارد؟ آیا زن می تواند درآمدش را از شوهر مخفی کند؟ زن درآمدش را برای زینت کردن از قبیل طلاجات و لباس خرج نمی کند با آنکه نیاز دارد به زینت درآمدش را پس انداز کرده و کنار گذاشته حکم شرعی اش چیست؟
پاسخ: درآمد زن به خود او تعلق دارد و به هر مصرفی که بخواهد می تواند برساند، البته در صورت پس انداز و گذشت سال موظف به پرداخت خمس آن می باشد.[5]
موارد خمس 46. پرسش: اگر به واسطه ی گرفتاری نتوانم به حساب سال خود رسیدگی نمایم، آیا می توانم آن را به سال آینده موکول کنم؟
پاسخ: شما حساب کنید و چنانچه نتوانید بپردازید، با دستگردان به شما مهلت می دهند.
موارد خمس 47. پرسش: آیا می شود ماهیانه به طور قسط خمس را بپردازم، چون می دانم برایم امکان اینکه یکجا بپردازم نیست؟
پاسخ: به یکی از نمایندگان مرجع تقلیدتان مراجعه کنید و با دستگردان کردن خمس با او، تدریجاً بپردازید.
موارد خمس 48. پرسش: اگر کسی را بشناسیم که سید باشد و احتیاج داشته باشد، می توانیم خودمان خمس را به او بدهیم یا اینکه باید به حاکم شرع داد تا او پرداخت کند؟
پاسخ: سهم سادات (نصف خمس) را می توانید با اجازه ی از مرجع تقلید خود یا نماینده ی او به سید فقیر پرداخت کنید.[6]
موارد خمس 49. پرسش: باید خمس خود را به چه کسی بپردازیم آیا می شود به هر مرجعی که بخواهیم پرداخت کنیم؟
پاسخ: خمس را به مرجع تقلید خود یا نماینده ی او یعنی کسی که از طرف او اجازه ی در وجوه شرعیه دارد برسانید تا اطمینان به برائت ذمّه پیدا کنید.[7]
موارد خمس 50. پرسش: اگر فردی حاضر به پرداخت خمس نباشد و بگوید: هر وقت خواستم به سفر حج بروم خمس می دهم. آیا کفایت می کند و در این صورت مال او حرام نخواهد بود؟
پاسخ: مالی که متعلق خمس شده تصرف در آن پیش از پرداخت خمس حکم غصب دارد.[8]
موارد خمس 51. پرسش: اگر کسی تا حالا خمس نداده است باید خمس را هر سال جداگانه حساب کند یا یک دفعه و کلی حساب نماید؟
پاسخ: می توانید یک جا حساب نمائید و هر چیزی که خمس آن را یک بار بپردازید پرداخت خمس مجدد آن لازم نیست.[9]
موارد خمس 52. پرسش: سال خمسی یعنی چه؟ لطفاً توضیح دهید؟
پاسخ: برای آنکه محاسبه خمس ساده باشد فرموده اند کسانی که درآمد تدریجی دارند روزی که اولین درآمد را پیدا کرده اند اول سال خمسی خود قرار دهند و تا سال آینده در همین روز آنچه از مخارج سال خود زیاد داشتند خمس آن را بپردازند این سال را سال خمسی می نامند.[10]
موارد خمس 53. پرسش: خانمی مبلغ یکصد و پنجاه هزار تومان حقوق دارد و زیاد خیرات و مبرات می نماید آیا اینها خمس و زکات محسوب می شود یا اذن مجتهد لازم است؟
پاسخ: پرداخت خیرات بابت خمس محسوب نمی شود مگر آنکه از مجتهد در این خصوص اجازه گرفته باشد.[11]
موارد خمس 54. پرسش: آیا خمس به کسی که مقداری طلب دارد تعلق می گیرد؟
پاسخ: بلی به مقداری که طلبکار است خمس تعلق می گیرد و می تواند پس از دریافت طلب خمس را بپردازد.[12]
موارد خمس 55. پرسش: آیا به وسائل زیادی منزل (رختخواب، ظروف و...) خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ: اگر وسائل اضافی باشد خمس دارد اما آنچه به عنوان جهیزیه همراه زن بوده و زائد بر شأن نبوده است اگر بیش از یک سال هم مورد استفاده قرار نگرفته باشد خمس ندارد.[13]
موارد خمس 56. پرسش: آیا به منزلی که در آن ساکن هستیم خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ: خانه مسکونی مورد نیاز جزء مؤنه است و خمس ندارد. در صورتی که از منفعت بین سال تهیه شده باشد ولی اگر با درآمدی که پس انداز شده، و سال بر آن گذشته تهیه شده، خمس دارد.[14]
موارد خمس 57. پرسش: آیا به سهم ارث خمس تعلق می گیرد؟
پاسخ: به نظر مشهور فقها ارث خمس ندارد مگر آنکه یقین داشته باشید که به مال مورث خمس تعلق گرفته و نپرداخته است که ابتدا باید خمس مال جدا گردد و سپس تقسیم شود.[15]
موارد خمس 58. پرسش: اگر کسی مقداری پول برای آینده پس انداز کند تا سرمایه کار او شود آیا خمس دارد؟
پاسخ: بلی ـ بنا به نظر مشهور فقها به وجه مذکور خمس تعلق می گیرد.[16]
پی نوشت:
[1] (ر.ك استفتائات امام(ره) ج1، ص355، س35).
[2] (ر.ك استفتائات امام(ره) ج1، ص361، س54).
[3] (ر.ك استفتائات امام(ره) ج1، ص371، س79).
[4] (ر.ك استفتائات امام(ره) ج1، ص373، س84).
[5] (ترجمه اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبري، چاپ وزيري، س998 ـ استفتائات امام(ره) ج1، س127).
[6] (ر.ك توضيح المسائل دوازده مرجع، م1834).
[7] (ر.ك توضيح المسائل دوازده مرجع، م1834 و استفتائات امام(ره) ج1، ص430، س263).
[8] (ر.ك استفتائات امام(ره) ج1، ص430، س263).
[9] (ر.ك توضيح المسائل دوازده مرجع، ج2 ، ص39، م1797).
[10] (ر.ك توضيح المسائل دوازده مرجع، ج2 ، ص20، م1766).
[11] (ر.ك توضيح المسائل دوازده مرجع، ج2 ، ص62، م1834).
[12] (ر.ك استفتائات امام(ره) ج1، ص376، س96).
[13] (ترجمه اجوبه الاستفتائات مقام معظم رهبري، چاپ وزيري، س906).
[14] (ر.ك استفتائات امام(ره) ج1، ص363، س60).
[15] (ر.ك توضيح المسائل دوازده مرجع، م1754 و 1755).
[16] (ر.ك استفتائات امام(ره) ج1، ص350، س18 و س21 ـ و توضيح المسائل مراجع، ج1، ص92 استفتائات مقام معظم رهبري).
مطالب مرتبط
