سلوک اجتماعی - استاد یزدان پناه (قسمت ۱۰)
سلوک اجتماعی - استاد یزدان پناه (قسمت ۱۰)
در این بخش، دهمین قسمت از سلسله پادکست «سلوک اجتماعی» برگرفته از مباحث آیت الله سید یدالله یزدان پناه را به مدت 44 دقیقه با سالکان طریق حق به اشتراک می گذاریم.
◈▬▬▬▬▬◈▬▬▬▬▬◈▬▬▬▬▬▬◈▬▬▬▬▬▬◈
گزیده جلسه | سلوک اجتماعی - جلسه دهم
مروری کلی
- این جلسه بر همسویی مفهوم سلوک معنوی (سفر درونی به سوی خدا) با مشارکت فعال اجتماعی تمرکز داشت و اصول بنیادی را پایه‌گذاری کرد که امکان هم‌زیستی عبادت درونی و فعالیت اجتماعی بیرونی را فراهم می‌کند. سخنران دو پایه قبلی را مرور کرد و سپس پایه سوم یعنی «روح اعمال» را معرفی نمود و تأکید کرد که نیت، صداقت و حالت‌های درونی عاملان، تعیین‌کننده ارزش واقعی و پذیرش یک عمل هستند.
مبانی سلوک اجتماعی (مروری مختصر و توسعهٔ مطالب)
- بنیاد اول: قانون و زندگی بر محور توحید
- هر فرمان الهی، حتی آن‌هایی که برای نظم دنیوی و اجتماعی صادر شده‌اند، سرشار از توحید است و در نهایت در مسیر تعالی معنوی نقش دارد.
- مهم‌ترین بخش‌های دنیوی قوانین دینی همچنان در پی والاترین اهداف یکتاپرستانه و معنوی هستند.
- بنیاد دوم: عبودیت (بندگی) به عنوان صراط مستقیم
- جوهر دین، بندگی در همهٔ زمینه‌هاست:
- زندگی خصوصی و عمومی هر دو به خدمتگذاری پیوسته نیاز دارند؛ نمی‌توان تنها در تنهایی خدمتگذار بود و در جامعه چنین نباشد.
- بندگی کامل و رشد یافته، مستقیماً به توحید ناب می‌انجامد؛ این جوهرهٔ مسیر سلوکی است.
- بنیاد سوم: روحِ عملکردها (معرفی شده)
- اعمال فقط به دلیل مشابهت ظاهر بیرونی‌شان برابر نیستند؛ بلکه روح درونی آنهاست که مقام و میزان پذیرش‌شان را تعیین می‌کند.
عناصر اصلی:
- انگیزه درونی، صداقت، پاکی نیت (نیّت) و خشیت خدای متعال، واقعیت و پذیرفته شدن عمل را تعیین می‌کنند.
- یکسانی ظاهری، تفاوت باطنی:
- مثال: منافقان نماز می‌خوانند اما با سستی و بی‌انگیزگی؛ از بیرون شبیه مؤمنان‌اند اما در درون کمبود دارند.
- هابیل و قابیل هر دو قربانی تقدیم کردند، اما تنها قربانی که با تقوی و تمام وجود پذیرفته شد، پذیرفته شد.
- مقبولیت به تقوا و حالت دل وابسته است، نه فقط به انجام عمل.
نمونه‌های کتاب مقدس و داستانی
- تاکید قرآن بر اهمیت پذیرش و کیفیت
- خداوند فقط از پرهیزگاران (متقیان) قبول می‌کند.
- امتحان زندگی و مرگ این است که ببینیم چه کسی در اعمال بهترین است (احسن اعمالن)، نه فقط کسی که تعداد بیشتری دارد.
- بهترین عمل طبق گفته امام صادق
- «بهترین» به معنای «بیشترین» نیست؛ بلکه به این معناست:
- صداقت واقعی نیت (نیت صادقانه).
- حضور خشیت، یعنی ترس و احترام عمیق نسبت به خداوند.
- نیک‌سیرتی در روش و رفتار (حُسن).
- داستان‌هایی که بر "روحِ عمل‌ها" تأکید دارند
- پرداخت خُمس اندک اما با صداقت، ممکن است بیشتر مورد قبول قرار گیرد تا کمک بزرگی که رنگ و بوی خودنمایی و تکبر داشته باشد.
- احترام صمیمانه یک مست به قرآن، که مردم آن را نمی‌دیدند، باعث برانگیخته شدن احترام الهی و دگرگونی زندگی شد و نشان داد چگونه یک عمل ساده و خالص می‌تواند انسان را به شکل قابل توجهی تعالی بخشد.
پیامدها برای اقدام‌های اجتماعی
- تعامل اجتماعی وقتی با روح درونی مناسب همراه شود، با سلوک هماهنگ است.
- یک عمل اجتماعی بیرونی می‌تواند بسته به شرایط، سفر معنوی یک فرد را ارتقا دهد یا تضعیف کند:
- نیت (خداپسندانه در مقابل خودخواهانه).
- جدیت درونی و خشیت.
- رهایی از خودنمایی و رضایت بی‌دلیل.
- گردش کار عملی داخلی اقدامات
- کارها از درون آغاز می‌شوند:
- تأمل و میل در دل شکل می‌گیرند پیش از آن که حرکت بیرونی آغاز شود.
- انگیزهٔ درونی، نحوهٔ انجام عمل و نتیجهٔ آن را شکل می‌دهد.
- کیفیت بر کمیت ارجح است:
- در کارهای جمعی، انجام کمتر و صادقانه چند ابتکار می‌تواند ارزشمندتر از انجام بسیاری از وظایف به صورت سطحی باشد.
- اندازه‌گیری و بهبود کیفیت عملکرد
- با نگاهی درون‌نگر به انگیزه‌ها و وضعیت‌ها نگاه کن، هنگام برنامه‌ریزی و اجرای کارهای اجتماعی.
- بازبینی مداوم نیت‌ها، از تحلیل رفتن روحیه معنوی در فعالیت‌های اجتماعی جلوگیری می‌کند.
- با گذر زمان، تمرین مداوم اعمال صادقانه باعث روشن‌تر شدن نیت و بهبود کیفیت کلی مشارکت‌های اجتماعی فرد می‌شود.
تصمیم‌گیری‌ها و نتایج
- نشست مجدداً تأکید کرد:
- سلوک اجتماعی نیازمند موارد زیر است:
- چارچوب‌بندی همه دستورالعمل‌ها با محوریت توحید (بنیاد ۱).
- ارائه خدمت مداوم در محیط‌های عمومی و خصوصی (بنیاد ۲).
- نیت خالص و سرشار از شگفتی که به عنوان روح و جوهرهٔ اعمال است (بنیاد ۳).
نتیجه‌گیری:
- راه همسویی عمل اجتماعی با سلوک، این است که تمامی اقدامات را با روح عملکردها، نیت خالص، خشیت و پاکی سرشار کنیم تا خود درگیری اجتماعی به‌عنوان وسیله‌ای برای صعود معنوی بدل گردد.
مراحل بعدی و پیش‌نمایش
- سخنران در جلسه بعدی موارد زیر را خواهد داشت:
- به طور واضح نشان بده که چگونه جوهرهٔ اعمال، ابتکارات اجتماعی را در عمل به صورت سلوک تغییر می‌دهد.
- نحوه ارتباط متقابل سه بنیاد را تحلیل و ترکیب کنید.
- پس از اتمام پایه‌های عملی، معرفی بنیادهای نظری را آغاز کنید.
موارد کاری قابل انجام
[۱]. به‌طور شخصی درباره وظایف اجتماعی فعلی تأمل کنید تا نیت‌های پنهان را بشناسید و اصلاح کنید و به اخلاص و خشیت بیشتر دست یابید.
[۲]. بررسی و ممیزی یک طرح جاری با هدف جایگزینی اهداف کمی با معیارهای کیفی (احسن اعمالا).
[۳] مثال‌هایی از فعالیت‌های تیمی که در آنها انگیزه درونی باعث تغییر نتایج شده، تهیه کنید تا در جلسه بعدی درباره آنها صحبت کنیم.
[۴] قبل از انجام امور اجتماعی مهم، یک مراسم کوتاه بازبینی خود ترتیب دهید تا نیت‌تان را هماهنگ کنید و از خودنمایی پرهیز نمایید.
◈▬▬▬▬▬◈▬▬▬▬▬◈▬▬▬▬▬▬◈▬▬▬▬▬▬◈
افزودن دیدگاه جدید