سلوک اجتماعی - استاد یزدان پناه (قسمت ۱۷)

سلوک اجتماعی - استاد یزدان پناه (قسمت ۱۷)

در این بخش، هفدهمین قسمت از سلسله پادکست «سلوک اجتماعی» برگرفته از مباحث آیت الله سید یدالله یزدان پناه را به مدت 46 دقیقه با سالکان طریق حق به اشتراک می گذاریم.

◈▬▬▬▬▬◈▬▬▬▬▬◈▬▬▬▬▬▬◈▬▬▬▬▬▬◈

گزیده جلسه | سلوک اجتماعی - جلسه هفدهم

۱. ماه رجب، ماه آمادگی و توحید 

• اهمیت ماه رجب: ماه رجب جزو برجسته‌ترین ماه‌های قمری است و دستورات ویژه‌ای که از اهل بیت علیه السلام برای آن رسیده، نشان‌دهنده فضای خاص این ماه است. بسیاری از اولیای الهی آمادگی برای ماه رمضان را از ماه رجب آغاز می‌کنند.
• نسبت سه‌ماهه: این سه ماه (رجب، شعبان، رمضان) باید در کنار هم دیده شوند.
◦ یک بیان: ماه رجب «ماه خدا»، ماه شعبان «ماه رسول خدا» و ماه رمضان «ماه بندگان خدا» است.
◦ بیان امیرالمؤمنین علیه السلام: ماه رجب «ماه من»، ماه شعبان «ماه رسول الله» و ماه رمضان «ماه خدا» (شهرالله) است.
• فضای توحیدی رجب: جهت توحیدی ماه رجب بسیار قوی و غلیظ است؛ دستوراتی چون «لا اله الا الله»، سوره توحید و دعاهای خاص ماه، بر این امر تأکید دارند.
• استغفار، راه ورود: راه اصلی ورود و اصلاح رابطه با خداوند در ماه رجب، استغفار (طلب آمرزش) است.
◦ استغفار باعث تنبه (آگاهی) نسبت به خطاهای پیشین و حرکت به سوی تصحیح آن‌ها می‌شود.
◦ استغفار شستشوی عجیبی به انسان می‌دهد و او را به بندگی بسیار نزدیک می‌کند.
◦ این عمل انسان را با صفت «سریع‌الرضا» بودن خداوند مرتبط می‌سازد و احساس پذیرفته شدن به انسان دست می‌دهد.
• اجتهاد مجتهدین: در دعاهای ماه رجب آمده است که «خدایا اجتهاد مجتهدین (تلاش پرتلاش‌ها) را روزی من کن و غفلت را از من دور کن». ماه رجب وقت تلاش معنوی جدی است، نه زمان کارهای عادی گذشته.
• گشایش آسمان: ماه رجب ماه «عَصَبّه» است، به این معنی که رحمت‌ها سرازیر می‌شود و آسمان به روی زمین گشایش دارد؛ لذا شهودات رجبیه زیر سر همین گشایش است. 

۲. ماه رجب، ماه ولایت 

• گره خوردن با ولایت: ماه رجب به ولایت و امیرالمؤمنین علیه السلام گره خورده است.
• روزه و نسبت ولایی: روزه گرفتن در ماه رجب (ولو یک روز) منسوب به امیرالمؤمنین علیه السلام است و با ولایت نسبت پیدا می‌کند.
• توحیدِ ولایی: ماه رجب «ماه توحیدی ولایی» است؛ یعنی توحید و ولایت با هم عجین می‌شوند.
◦ در توقیع شریف (دعای مخصوص ماه رجب)، سوگند دادن خداوند به «معانی جمیع ما یدعوک به وُلَاة اَمرک» (حقایقی که اولیای امر تو با آن دعا می‌کنند)، نشان‌دهنده غلظت جهت ولایی است.
• ولایت، باب رسالت و توحید: ولایت (امیرالمؤمنین) باب ورود به رسالت (رسول الله) و سپس توحید (شهرالله) است؛ چنانکه گفته شده: «انا مدینة العلم و علیٌ بابها».
• تقویت ارتباط ولایی: ارتباطات ولایی باید در این ماه قوی شود، از طریق زیارت (ولو از راه دور و در خانه) و عرض ادب. زیارت تشرف و مشابهت می‌آورد و انسان را محو اهل بیت می‌کند.
• غلامی اهل بیت: کسی که غلام اهل بیت شود (مانند سلمان)، از اهل بیت می‌شود.
• مجانی خواستن: انسان می‌تواند به دلیل کرم اهل بیت، حتی اگر کاری نکرده باشد، حاجت‌های معنوی را مجانی از آن‌ها بخواهد. 

۳. ادامه بحث سلوک اجتماعی (مبانی نظری) 

• سلوک: دغدغه خدایی داشتن و رسیدن به خداوند (فنّا در حضرت حق) حقیقت سلوک است؛ سلوک اجتماعی نیز لازم و واجب است.
• خلاصه بنیادهای پیشین (مبانی سلوک اجتماعی):
◦ تشریع الهی حتی در دنیایی‌ترین مسائل، توحید را عصب کار قرار داده است.
◦ بندگی قرآنی ساحتی محدود ندارد و در همه جا (فردی و اجتماعی) باید بنده بود.
◦ آنچه عمل (فردی/اجتماعی) را سلوکی می‌کند، روح عمل و منطق درونی آن است.
◦ توحید (ذاتی، اسمایی، افعالی) همه صحنه‌های هستی (فردی و اجتماعی) را پر می‌کند و هیچ جا خالی از جلوه حق نیست. 

۴. بنیاد پنجم: نسبت انسان با بدن و دنیا (انسان‌شناسی سلوکی) 

• اهمیت بدن: پنجمین مبنای سلوک، مبنای انسان‌شناسانه است که به نسبت انسان با بدن و دنیا می‌پردازد.
• رد تفکر حذف بدن: اندیشه‌هایی که بدن و دنیا را مزاحم می‌دانند و برای سلوک، قصد حذف یا عقیم‌سازی و عدم توجه به بدن را دارند، با دیدگاه دین همخوانی ندارند.
• بدن، سرمایه و مرکب: واقعیت انسان آن‌گونه که دین می‌گوید، با بدن گره خورده است. بدن سرمایه و مرکب انسان برای حرکت و سلوک به سوی کمال است.
• مرتبه نازله انسان: بدن مرتبه نازله وجود انسان است (همچون خیال و عقل) و جزو وجود ماست.
• حقوق بدن: انسان کامل کسی است که حق هر ذی‌حقی را ادا می‌کند، از جمله حق بدن خودش. باید به بدن رسیدگی کرد تا در مسیر سلوک و معنویت قرار گیرد و واسطه عروج انسان شود.
• خلقت خاکی: ما خاکی (ترابی) هستیم، اما خاکی که می‌تواند تا آسمان پرواز کند. آغاز حرکت برای سلوک و عروج، همین بدن و اینجاست.
• سلوک فطری: راه فطری که دین معرفی می‌کند، مسیری است که انسان را به سلوک اجتماعی می‌کشاند

◈▬▬▬▬▬◈▬▬▬▬▬◈▬▬▬▬▬▬◈▬▬▬▬▬▬◈

ویژه نامه مرتبط : ویژه نامه تشکیلات از نگاه بزرگان