نخستین مسئله ای که بین خانواده ها حتی قبل از تولد نوزاد مطرح است موضوع نامگذاری و انتخاب اسم است و بی شک برگزیدن هر اسمی حکایت از طرز تفکر و علاقه ی پدر و مادر به شخصی است که نامش را برای فرزند خویش انتخاب می کنند.
آیا بهتر نیست اولیاء محترم نامی را برای فرزندان خویش برگزینند که باعث احیاء فرهنگ اسلام و زنده نگهداشتن اسامی اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام باشد و از نامها و اسامی قبیحه و بیگانه پرهیز کنند؟
در زیارت ارزشمند جامعه کبیره خطاب به خاندان پیامبر علیهم السلام عرض می کنیم که:
«و اسماوکم فی الاسماء... فما احلی اسمائکم»
اسامی شما در بین اسامی است... و چقدر نامهای شما با حلاوت و شیرین است.
«قیل لابی عبدالله علیه السلام: انا نسمی باسمائکم و اسماء آبائکم فینفعنا ذلک؟ فقال ای والله»(1).
حضور امام جعفر صادق علیه السلام عرض شد که ما فرزندان خود را بأسماء
شما و پدرانتان نامگذاری می کنیم، آیا این عمل برای ما در پیشگاه الهی أجر و فایده ای دارد؟ حضرت صادق علیه السلام فرمود: بلی بخدا قسم این عمل نفع معنوی دارد.
«ان النبی صلی الله علیه و آله و سلم قال: من ولد اربعه اولاد لم یسم احدهم باسمی فقد جفانی»(1).
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم میفرمود: کسی که چهار فرزند بیاورد و هیچ یک را باسم من نامگذاری نکند بمن جفا کرده است.
ممکن است کسی بگوید که اولاد چه تقصیری دارد! وقتی پدر و مادر و بزرگترها نام زشتی برای او انتخاب کرده اند چه کاری از او ساخته است پاسخ این عزیزان اینست که هیچوقت دیر نیست، اولاد می تواند شخصا اقدام کند و نام خوب را برای خویش برگزیند و از همه بخواهد که الزاما او را با آن نام دلخواهش صدا بزنند.
«عن جعفر بن محمد عن ابیه علیهاالسلام: ان رسول الله کان یغیر الاسماء القبیحه فی الرجال والبلدان»(2).
امام صادق علیه السلام از پدر بزرگوارش نقل نمود که فرمود: رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم أسماء قبیح مردم و شهرها را تغییر می داد.
همانطور که ذکر شد بهترین نامها، اسامی و ألقاب معصومین علیهم السلام، بنابراین بچه شیعه ها و شیفتگان اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم لازم است که نامهایشان همانند نامهای آن بزرگواران باشد و چون در این مقال بحث درباره ی بزرگ مقتدای بانوان فاطمه ی زهرا علیهاالسلام است به نقل اسامی آن حضرت اکتفا می کنیم.
«عن یونس بن ظبیان قال: قال ابو عبدالله علیه السلام: لفاطمه علیهاالسلام تستعه اسماء عندالله عزوجل فاطمه، والصدیقه، والمبارکه، والطاهره، والزکیه، والراضیه، والمرضیه، والمحدثه، والزهراء»(1).
امام صادق علیه السلام فرمودند: حضرت فاطمه علیهاالسلام نزد خداوند بزرگ نه اسم دارند. فاطمه، صدیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیه، مرضیه، محدثه، زهراء.
شیخ صدوق در کتاب امالی و علل و خصال روایت فوق را با همان مضمون نقل نموده است.
نامهای حضرت فاطمه علیهاالسلام بر اساس نقل ابوجعفر القمی عبارت است از:
فاطمه، بتول، حصان، حره، سیده، عذرا، زهرا، حوراء، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیّه، مرضیه، محدّثه، مریم کبری، صدیقه کبری و در آسمان او را نوریه و حانیه نامند(2).
«زهراء» یعنی درخشنده و روشن، «حصان» بمعنای پارسا و عفیف است، «حرّه» زن آزاد و کریمه را گویند، «محدثه» فرشتگان با او حدیث می گفتند، «محدثه» او در شکم مادر حدیث می گفت، «حانیه» به زنی گویند که کمال مهربانی را نسبت به شوهر و فرزندان خود داشته باشد.
«فاطمه» وصفی است از مصدر فطم در لغت یعنی بریدن و قطع کردن، این صیغه که بر وزن فاعل معنی مفعولی می دهد به معنی بریده و جدا شده است، فاطمه از چه چیز جدا شده است؟
«عن الرضا عن آبائه عن علی علیه السلام قال: سمعت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم یقول: سمیت فاطمه لان الله فطمها و ذریتها من النار»(3).
امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرماید از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم شنیدم که فرمود: نام دخترم فاطمه شد چونکه خداوند او و فرزندانش را از آتش جدا می نماید.
در حدیث دیگر جبرئیل در پاسخ رسول گرامی صلی الله علیه و آله و سلم گفت:
«سمیت فاطمه فی الارض (لانه) فطمت شیعتا من النار»(1).
نام او را در زمین فاطمه گفتند زیرا که خداوند شیعیان او را از آتش دوزخ جدا می کند.
مرحوم مجلسی از عیون أخبارالرضا علیه السلام روایت دیگری را نقل می کند که:
«قال ابن عباس لمعاویه: اتدری لم سمیت فاطمه، فاطمه؟ قال لا، قال: لانها فطمت هی و شیعتها من النار»(2).
ابن عباس از معاویه پرسید: می دانی چرا فاطمه را فاطمه نامیدند؟ گفت نه! ابن عباس گفت: چون او و شیعیان او به دوزخ نمی روند. امام صادق علیه السلام به یونس بن ظبیان فرمود:
«اتدری ای شی تفسیر فاطمه؟ قلت: اخبرنی یا سیدی قال: فطمت من الشر» (3) آیا می دانی تفسیر فاطمه چیست؟ گفت بفرمائید آقای من. فرمود: یعنی از شر و بدیها بریده شد.
هنگامی که فاطمه ی زهراء علیهاالسلام بدنیا آمد اهل آسمان به یکدیگر مژده به ولادت آن حضرت می دادند، «وحدث فی السماء نور زاهر لم تره الملائکه قبل ذلک و قالت النسوه: خذبها یا خدیجه طاهره مطهره، زکیه، میمونه بورک فیها و فی نسلها»(4).
در آسمان نوری درخشان جلوه گر شد که تا آن لحظه هیچ یک از ملائکه ندیده بودند و زنان (ساره- آسیه- مریم- کلثم) که از بهشت برای یاری خدیجه آمده بودند گفتند: بگیر فرزندت را که طاهره، مطهره، زکیه و میمونه است او و نسلش مبارک باشند.
و از جمله نامهای حضرت فاطمه علیهاالسلام حوراء و انسیه و منصوره است و بهمین جهت در روایات نبوی صلی الله علیه و آله و سلم آمده است که فاطمه علیهاالسلام حوریه ای بصورت انسان، در آسمانها او را منصوره و در زمین فاطمه نامیدند.
و در حدیثی که از ابن عباس نقل شده رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:
فاطمه بضعه منی و هی نور عینی و ثمره فوادی، و روحی التی بین جنبی و هی الحوراء الانسیه»(1).
فاطمه پاره ی تن من است و او نور چشم می و جای من است که میان سینه ام قرار دارد و او حوراء انسیه است.
اکنون با استفاده از روایات ذکر شده اسامی آن بزرگوار را مرور می کنیم.
1- فاطمه
2- صدیقه
3- مبارکه
4- طاهره
5- زکیه
6- راضیه
7- مرضیه
8- محدثه
9- زهراء
10- بتول
11- حصان
12- حره
13- سیده
14- عذراء
15- حوراء
16- انسیه
17- منصوره
18- مریم کبری
19- صدیقه کبری
20- نوریه
21- حانیه
22- مطهره
23- میمونه
24- محدثه
